در این شماره، برخلاف شماره‌های پیشین، یک گفت‌وگوی بهاری با قائم‌مقام انجمن، جای ارائه گزارش را گرفته است. امیر سرمدی، مدیر‌مسئول ماهنامه نسل مانا، در گفت‌وگویی مفصل با مهندس منصور شادکام، ضمن دریافت گزارش عملکرد این انجمن در طول ماه گذشته، از او خواسته تا دورنمای فعالیت‌های سال آینده را هم ترسیم کند و به تحلیل اوضاع جامعه نابینایان در سال پیش رو بپردازد. شما می‌توانید مشروح این مصاحبه را در قالب یک فایل صوتی ذیل همین نوشته در وبسایت نسل مانا بشنوید. آنچه در ادامه می‌آید، چکیده‌ای از این گفت‌وگوست.
– در ابتدا به روال ماه‌های پیش لطفاً گزارشی از عملکرد انجمن در طول اسفندماه را خدمت مخاطبان نسل مانا ارائه کنید.
در ابتدا لازم می‌دانم پیشاپیش فرا رسیدن سال نو و حلول ماه رمضان را خدمت تمامی مخاطبان نسل مانا تبریک عرض کنم و از تک‌تک حامیان این ماهنامه و انجمن نابینایان ایران تشکر کنم که در طول سال گذشته، در هر شرایطی در کنار انجمن بوده‌اند و از فعالیت‌های این انجمن حمایت‌های لازم را به عمل آورده‌اند. همچنین لازم می‌دانم از زحمات اعضای تحریریه ماهنامه هم سپاسگزاری کنم که همواره تلاش شبانه‌روزی‌شان را معطوف آن داشته‌اند که مطالب دست اول و به‌روزی را در اختیار مخاطبان قرار دهند. نام ماه اسفند که به میان می‌آید، اذهان مخاطبان به سوی توزیع سبد‌های حمایتی و معیشتی می‌چرخد؛ کاری که انجمن هم سعی در انجام آن در طول این ماه داشته است. از سوی خیرینی که نخواستند نامشان در گزارش‌ها برده شود، بیش از ۴۱۰ سبد کالا در میان نابینایان نیازمند توزیع شد. همچنین توانستیم مقدار قابل‌توجهی اقلام بهداشتی و پوشاک را هم به کمک خیران در بین نابینایان توزیع کنیم. کمک‌های موردی در خصوص تأمین نیاز‌های دارویی و درمانی مراجعان هم از دیگر فعالیت‌هایی بود که طبق روال هر ماه در انجمن انجام شده است.
– مخاطبان ماهنامه نسل مانا به خاطر دارند که ماه پیش، یادداشتی در نقد وضعیت عملکرد شبکه ملی نابینایان ایران (شمنا) منتشر شد و در همان یادداشت این وعده به آنها داده شد که درباره این شبکه، اطلاع‌رسانی‌هایی صورت خواهد گرفت. در روز سه‌شنبه نهم اسفند، جلسه‌ای در بهزیستی برگزار گردید و مشخصاً به موضوع عملکرد این شبکه و استعفای چهار نفر از اعضای آن پرداخته شد که شما هم جزو حضار این جلسه بودید. از جزئیات جلسه مذکور برای مخاطبان ما بگویید.
همان‌طور که می‌دانید، شبکه ملی نابینایان ایران، در اسفند ۹۹ و طی یک انتخابات در سازمان بهزیستی اعلام موجودیت کرد. روند دریافت پروانه‌ها و مجوز‌های لازم تا اردیبهشت ۱۴۰۱ به طول انجامید و می‌توان گفت که از آن تاریخ، این شبکه رسماً شروع به فعالیت کرد. دیری نگذشت که در همان آغاز مسیر، ابتدا سردار جواد رضایی، رئیس هیأت‌مدیره، استعفای خود را تقدیم شبکه کرد و شبکه در قبال این استعفا، هیچ عکس‌العملی نشان نداد. این در حالی است که قانوناً می‌بایست استعفای ایشان در جلسه هیئت‌مدیره بررسی می‌شد و از اعضا نسبت به قبول یا رد استعفا، رأی‌گیری به عمل می‌آمد. در پی این استعفا، آقایان جمالی و ذوالفقارنسب و خانم اقبالی، سه نفر دیگر از اعضای هیئت‌مدیره هم استعفا دادند و عملاً هیئت‌مدیره هفت‌نفره شبکه به سه نفر کاهش پیدا کرد و از حدنصاب ساقط شد. با توجه به حضور رئیس هیئت‌مدیره و خزانه‌دار در میان استعفا‌کنندگان و لزوم وجود امضای این افراد پای اسناد رسمی شبکه، عملاً می‌توان این‌طور نتیجه گرفت که این هیئت‌مدیره حتی در زمینه امضای اسناد هم با چالش مواجه هست؛ اما همچنان از برگزاری جلسه و تعیین تکلیف افراد مستعفی، استنکاف می‌کند.
در جلسه روز نهم اسفند، به‌جز آقای علی‌اکبر جمالی، هیچ کدام از افراد مستعفی حاضر به شرکت نشدند و آقایان کمالی و نیکزاد هم که از سایر اعضای فعلی هیئت‌مدیره هستند و در شیراز و اصفهان سکونت دارند، به شکل تلفنی در جلسه مشارکت کردند و سر‌انجام این جلسه با حضور جمالی، حمید جعفری و تنی چند از کارشناسان بهزیستی برگزار شد. انتقادات زیادی نسبت به عملکرد این شبکه در طول ماه‌های گذشته مطرح شد و اعضای فعلی، سعی در دفاع از این شبکه داشتند؛ از جمله اینکه نیکزاد، از اعضای فعلی، معتقد بود شبکه طبق اساسنامه رفتار کرده و مصوبات را اجرا کرده است. این در حالی است که شبکه زمانی می‌تواند مصوبه‌ای داشته باشد که حدنصاب اعضا رعایت شده باشد. هیئت‌مدیره هفت نفره‌ای که چهار نفر از اعضای آن استعفا کرده‌اند، چطور می‌تواند مصوبه‌ای داشته باشد! لازم است پیش از به تصویب رساندن مصوبات، تکلیف اعضای جدید از نظر قانونی مشخص شود. همچنین این انتقاد بر شبکه وارد بوده که برخی اعضا به شکل فردی و بدون طرح در جلسات، اقداماتی را به نام شبکه انجام داده‌اند. از سوی دیگر، ثبت‌نام از اعضا که یکی از نخستین وظایفی بوده که بر آن تأکید شده، به هیچ وجه صورت نگرفته است؛ نه کسی اطلاعی از جزئیات ثبت‌نام اعضا دارد و نه حتی هنوز حق عضویت‌ها مشخص شده است. وجود یک وبسایت جهت ارائه اطلاعات به اعضا از جمله ضروریاتی بوده که بار‌ها بر آن تأکید شده؛ اما پس از گذشت دو سال از اعلام موجودیت شبکه، هنوز چنین سایتی وجود خارجی پیدا نکرده است. همچنین در برخی مواقع شاهد ارائه اظهار‌نظر‌هایی به نام شبکه بوده‌ایم که موجبات دلخوری و نگرانی جامعه نابینایان را فراهم کرده است. از جمله اینکه شنیده شده شبکه در جلسات کارشناسی با نهاد‌های مختلف اظهار کرده که خط بریل دیگر منسوخ شده و نابینایان نیازی به آن ندارند. من خودم به‌شخصه بریل بلد نیستم؛ اما در طول ده سال فعالیتم در حوزه نابینایان، اهمیت و ضرورت این خط را درک کرده‌ام و در طول سال‌ها فعالیت‌های فرهنگی در حوزه نابینایان، سعی کرده‌ام در پاسداشت از این خط قدمی بردارم. از جمله اینکه در راه‌اندازی پانزده کتابخانه بریل در نقاط مختلف ایران، مستقیماً ایفای نقش کرده‌ام. در این کتابخانه‌ها امکاناتی فراهم کرده‌ایم که افرادی که به هر دلیل امکان تحصیل در مدارس استثنایی را ندارند، بتوانند خط بریل را فرا بگیرند. یک مثال، پوچ بودن ادعای مطرح‌شده را به خوبی روشن می‌کند؛ مخاطبان نیک می‌دانند که در حال حاضر بیش از ۳۰۰۰ نشریه در ایران چاپ می‌شود. کتاب‌ها و مجلات صوتی هم که به وفور منتشر می‌شود. حال دولت می‌تواند به جای ارائه یارانه و مدیریت بازار کاغذ، به سادگی اعلام کند که از‌این‌به‌بعد تمام نشریات به‌صورت صوتی و الکترونیکی منتشر شوند و چاپ نسخ کاغذی متوقف شود. آیا چنین چیزی امکان‌پذیر است؟ همین قضیه درباره نابینایان هم صدق می‌کند. آسیبی که در طول دو سال آموزش مجازی به سواد دانش‌آموزان نابینا وارد شد، گواه این مدعاست که عدم دسترسی به بریل می‌تواند لطمات جبران‌ناپذیری را به جامعۀ افراد با آسیب بینایی وارد کند. پس اینکه ما به‌عنوان شبکه علناً اعلام کنیم که بریل دیگر منسوخ شده، خیانت و جفای بزرگی در حق جامعه نابینایان محسوب می‌شود.
– و در نهایت خروجی و دستاورد جلسه نهم اسفند چه بوده است؟
طبیعتاً در زمانی که هیئت‌مدیره از حدنصاب افتاده، تمام خواسته انجمن‌ها معطوف آن است که مجمع عمومی دوباره تشکیل شود و اعضای تازه انتخاب شوند. انجمن نابینایان، قدردان فعالیت‌هایی است که هیئت‌مدیره فعلی تا به اینجای کار داشته است؛ ولو به قدر یک نامه هم اگر حمایتی از نابینایان شده، ما آن را به فال نیک می‌گیریم و از فعالیت‌های اعضای فعلی تشکر می‌کنیم. البته از اعضای مستعفی هم قدردانی می‌کنیم که به محض اینکه مشاهده کردند این شبکه از وظایف محول‌شده تخطی می‌کند، استعفا دادند. انجمن نابینایان ایران خود از بانیان شبکه است و حالا هم در صورتی که اشکالات برطرف شود و شبکه در راستای وحدت، یک‌صدایی، مطالبه‌گری و پیگیری حقوق نابینایان فعالیت کند، از این شبکه حمایت تمام‌قد خواهد کرد. از سازمان بهزیستی می‌خواهیم که هرچه سریع‌تر مجمع عمومی را برگزار کند تا هیئت‌مدیره دوباره اعتبار قانونی لازم را به دست بیاورد. شبکه باید دست از تک‌روی بردارد. یک نفر نمی‌تواند از طرف نابینایان نظر بدهد. لازمه از میان برداشته شدن این تک‌روی این است که کمیته‌هایی با محوریت حوزه‌های گوناگون تخصصی مرتبط با نابینایان تشکیل و از متخصصان نابینا برای اظهار نظر دعوت شود و خروجی این کمیته‌ها به‌عنوان نظر کارشناسی شبکه در اختیار نهاد‌ها و سازمان‌ها قرار گیرد؛ نه اینکه یک نفر سلایق شخصی خود را به تمام جامعه افراد با آسیب بینایی تعمیم دهد.
– از جمله فعالیت‌های مؤثر انجمن در طول سال گذشته، برگزاری صعود‌هایی در قله‌های اطراف تهران بوده است. درباره آینده این بخش از فعالیت‌های انجمن هم توضیح دهید.
در زمینه فعالیت‌های فرهنگی، هنری و ورزشی، کمیته‌ای در انجمن فعال شد و ما توانستیم برخلاف سال‌های گذشته که در حوزه ورزش فعالیت خاصی نداشتیم، گروه کوهپیمایی را تشکیل دهیم. در اینجا لازم است از همکاری همنوردان داوطلب هم تشکر کنم که امکانات این صعود‌ها را فراهم کرده‌اند. در طول سال گذشته سه صعود موفق به قله‌های تهران داشتیم و این صعود‌ها در سال آینده هم ادامه خواهد داشت. البته لازمه تداوم این فعالیت، حمایت و حضور گسترده نابینایان است. لذا از همین طریق از نابینایان تقاضا می‌کنیم که به این پویش جمعی مفرح بپیوندند و روز‌های بهار و تابستان از این فعالیت لذت‌بخش حمایت کنند.
– انجمن نابینایان ایران، تنها انجمنی است که در سراسر کشور دفاتر نمایندگی دارد. توضیح دهید که در سال آینده برای گسترش این نمایندگی‌ها چه اقداماتی صورت خواهد گرفت و گروه‌هایی که متقاضی تأسیس دفتر نمایندگی باشند لازم است چه ملزوماتی را فراهم کنند؟
گروه‌هایی که برای ایجاد دفتر نمایندگی متقاضی می‌شوند، باید با حضور حداقل بیست نفر از افراد با آسیب بینایی که ساکن استان مورد‌نظر هستند و کارت معلولیت دارند، شکل گرفته باشد. همچنین لازم است این افراد، مکانی را به عنوان دفتر در اختیار داشته باشند. در صورت فراهم بودن این ملزومات، متقاضیان می‌توانند با انجمن تماس بگیرند تا ما در خصوص ادامه مراحل ثبت نمایندگی راهنمایی‌های لازم را به عمل آوریم. انجمن تمام‌قد از نمایندگی‌های خود در استان‌های مختلف حمایت خواهد کرد.
– سخن پایانی شما را می‌شنویم.
در پایان لازم می‌دانم به کسانی که در طول سال گذشته عزیزی را از دست داده‌اند تسلیت بگویم و برای درگذشتگان جامعه نابینایان علو درجات و غفران الهی را آرزو کنم. همچنین ضمن تشکر دوباره از اعضای تحریریه نسل مانا و خیرین و حامیان انجمن، همه مخاطبان را دعوت کنم که نقد‌ها و نظرات کارشناسی‌شان در خصوص مسائل مبتلا‌به جامعه نابینایان را در قالب یادداشت در اختیار نسل مانا قرار دهند؛ چرا که همچنان اعتقاد ما بر این است که نسل مانا، نشریه‌ای نه متعلق به انجمن نابینایان ایران، که متعلق به جامعه نابینایان است و بر این باوریم که چند‌صدایی، لازمه دستیابی به اهداف است. برای همه شما سالی خوش آرزو می‌کنم.
