پیشخوان: مروری بر نشریات و پادکست‌های انگلیسی‌زبان ویژه افراد با آسیب بینایی
امید هاشمی: سردبیر
تَورقمان در میان نشریات انگلیسی‌زبان را از خبری آغاز می‌کنیم که مورد توجه برخی خبرگزاری‌های خارجی قرار گرفته است: طراحی یک ربات که قرار است جایگزین سگ راهنما شود. سپس یک عصای سفید ویژه را معرفی خواهیم کرد و از طرح خلاقانه‌ای خواهیم نوشت که فدراسیون ملی نابینایان آمریکا با همکاری یک ورزشکار حرفه‌ای در جهت فرهنگسازی در خصوص نابینایان اجرا خواهد کرد و کتابی تازه دربارۀ یکی از قهرمانان نابینا را معرفی خواهیم کرد.
آینده جهت‌یابی نابینایان در دستان یک ربات هوشمند
حضور و نقش‌آفرینی ربات‌ها در زندگی انسان‌ها هر روز در حال پر‌رنگ‌تر شدن است. هفته‌ای نیست که خبری نشنویم راجع به رباتی که یکی از کار‌های معمول انسانی را به عهده گرفته و باری را از روی دوش بشر برداشته است. اخیراً هم که پیشرفت‌های هوش مصنوعی وارد مرحله تازه‌ای شده و در مسیر ایجاد یک انقلاب بزرگ قرار گرفته، امیدواری‌ها برای طراحی و عرضه ربات‌های هوشمند‌تر و کار‌آمد‌تر را به طرز چشمگیری افزایش داده است. یکی از عرصه‌هایی که همواره از سوی ربات‌ساز‌ها مورد توجه ویژه بوده، موضوع تسهیل زندگی افراد دارای معلولیت و تجهیزات کمکی این افراد بوده است.ربات سگ راهنما با نام «تِفی[1]»، یکی از آخرین دستاورد‌های پیوند میان مهندسی سخت‌افزار و هوش مصنوعی است. تفی را «جراردو پورتیلا[2] »طراحی کرده است. او که مدرک دکترای مهندسی سخت‌افزار را از دانشگاه پلی‌تکنیک مادرید دریافت کرده، این ربات را با هدف کمک به نابینایان و سایر افرادی که احتیاج به کمک یک همیار دارند طراحی کرده است.
تفی، سگ راهنمای رباتیکی است که توانایی‌هایش به مراتب بیش از سگ‌های واقعی است. می‌تواند به کمک ابزار‌هایی که در سرش تعبیه شده، موانع را تشخیص دهد و فرد نابینا را از میان آنها عبور دهد. همچنین قادر است با استفاده از فناوری جی‌پی‌اس و اتصال به نقشۀ گوگل، بهترین و نزدیک‌ترین مسیر را به صاحبش اطلاع دهد. تفی همچنین از فرمان‌های صوتی پشتیبانی می‌کند. کاربر می‌تواند با فرمان‌هایی نظیر «بنشین»، «بلند شو»، «مرا به آشپزخانه ببر» و «سرویس بهداشتی را نشانم بده»، با این ربات ارتباط برقرار کند. از‌جمله دیگر برتری‌های تفی نسبت به سگ راهنما این است که هوش مصنوعی این امکان را در اختیارش گذاشته که مسیر‌ها را به خاطر بسپارد و فرد می‌تواند صرفاً به گفتن مقصدی که قبلاً به کمک تفی به آنجا رفته، از این ربات بخواهد تا او را برای رسیدن به آن مقصد، راهنمایی کند. این قابلیت علاوه‌بر نابینایان، می‌تواند برای افراد مبتلا به آلزایمر یا زوال عقل هم کارایی داشته باشد.
تفی افزون بر قابلیت راهنمایی، از قابلیت‌هایی نظیر تشخیص چهره‌های آشنا و خواندن بارکد هم برخوردار است. کاربر همچنین می‌تواند به کمک تفی تاکسی اینترنتی درخواست کند یا حتی در مواقع اضطراری از طریق تفی با نزدیکان خود تماس بگیرد یا اینکه موقعیت خود را به اطلاع آنها برساند. پورتیلا، سازنده تفی، دربارۀ زمان عرضه این سگ رباتیک به بازار می‌گوید: «تبدیل ایده‌ای از این دست به واقعیت معمولاً حدود پنج سال زمان لازم دارد؛ اما با توجه به سرعت پیشرفت تکنولوژی‌ها، ما امیدواریم بتوانیم ظرف مدت سه سال آن را آماده عرضه به بازار‌های جهانی کنیم.»
تفی نسبت به سگ‌های راهنمای فعلی از یک مزیت رقابتی دیگر هم برخوردار است و آن هم قیمت ارزان این محصول در قیاس با سگ‌های راهنماست. با توجه به زمان درازی که صرف آموزش به سگ‌های واقعی می‌شود، متقاضیان نابینا برای هر کدام از این سگ‌ها باید مبلغی در حدود سی هزار دلار بپردازند و به‌علاوه، بعضاً تا سال‌ها در صف انتظار بمانند تا یک سگ در اختیارشان قرار گیرد. این در حالی است که پورتیلا برای هر ربات، رقمی معادل پنج تا ده هزار دلار را پیش‌بینی می‌کند. البته باید این را هم در نظر گرفت که قیمت فناوری‌ها روز‌به‌روز در حال کاهش است و این عدد ممکن است در زمان تولید انبوه، پایین‌تر بیاید. در نسخه صوتی پیشخوان به جزئیات بیشتری از این سگ راهنما اشاره کرده‌ایم.
ای‌تی‌سی، عصایی برای تمام فصول
برای افزایش کار‌آمدی یک ابزار، حتماً هم لازم نیست آن را به هوش مصنوعی مجهز کرد. گاهی می‌توان با افزودن یکی دو امکان و قابلیت مکانیکی کاملاً ساده، کیفیت محصول را چندین پله ارتقا داد؛ کاری که در عصای ای‌تی‌سی[3] به بهترین شکل صورت گرفته است.
با این عصای تازه‌متولد، از طریق یکی از ویدئو‌های تبلیغاتی سَم سیوی[4] آشنا می‌شویم. این عصا در مقایسه با موارد مشابه خود، از چند امتیاز مهم برخوردار است: نخست آنکه به‌جای فایبرگلس و سایر مواد رایج، در ساخت این عصا از تیتانیوم و استیل استفاده شده است. همین موضوع هم این عصا را به یک عصای به غایت مقاوم تبدیل کرده است. هدف سازنده ای‌تی‌سی از استفاده از تیتانیوم این بوده که عصایی بسازد که فرد نابینا بتواند در هر نوع زمینی، از سطح کوهستانی و ناهموار گرفته تا ساحل ماسه‌ای و زمین پر از گل و لای، بدون ترس شکستن عصا از آن استفاده کند. این عصا به قدری مقاوم است که حتی می‌توان آن را به عنوان یک عصای کوهنوردی هم به‌کار برد. همچنین در انتهای عصا یک گوی بزرگ قرار گرفته که باعث می‌شود عصا به راحتی و بدون اینکه جایی گیر کند، از هر نوع ناهمواری عبور کند. در ساخت این عصا همچنین به‌جای کش، از سیم فلزی استفاده شده که احتمال از هم گسیختگی آن را به مراتب کاهش می‌دهد.
این عصا افزون بر همۀ مواردی که در بالا ذکرش به میان رفت، یک امتیاز بسیار قابل‌توجه هم دارد و آن هم این است که تولید‌کنندۀ آن توانسته با یک خلاقیت ساده کاری کند که اندازه آن به دلخواه قابل تنظیم باشد. بر روی دسته عصا یک ضامن تعبیه شده که با آزاد کردنش، کاربر می‌تواند دسته را بالا یا پایین ببرد و اندازه عصا را تغییر دهد. طول عصای ای‌تی‌سی از ۱۳۰ تا ۱۵۵ سانتیمتر قابل تنظیم است. این عصای ۴۱۸ گرمی به شکل سه تکه طراحی شده و طول آن در حالت بسته ۵۴ سانتیمتر است. ای‌تی‌سی با قیمت تقریبی ۱۲۰ دلار در آمریکا عرضه شده است.
رکاب می‌زنم برای آنهایی که ممکن است احساس تنهایی کنند
سراغی هم می‌گیریم از آخرین شماره نشریه بریل مانیتور[5] که فدراسیون ملی نابینایان آمریکا در نخستین روز از ماه مه آن را منتشر کرده است. در این شماره، مطلبی به قلم «گَری واندِر[6]» جلب توجه می‌کند. او در این مطلب به معرفی ایده‌ای جالب توجه می‌پردازد؛ ایده‌ای که به ذهن یک ورزشکار حرفه‌ای و داور کهنه‌کار لیگ هاکی آمریکا رسیده است.
«دَن اورورک[7]» سال‌های سال در موقعیت‌های دشوار قرار گرفته است؛ در مسابقات حساس هاکی پیچیده‌ترین لحظات را پشت سر گذاشته و سخت‌ترین دوگانه‌ها را به داوری نشسته است. مشارکت در امور خیریه، یکی دیگر از فعالیت‌های همیشگی دَن بوده است. حالا اما دست به کاری کاملاً متفاوت زده است. او قصد دارد با دوچرخه مسیر ۳۹۰۰ کیلومتری بزرگراه ۶۶ آمریکا را که از شیکاگو آغاز می‌شود و با عبور از چندین شهر بزرگ و کوچک، به سانتا مونیکا در کالیفرنیا ختم می‌شود، رکاب بزند و در طول مسیر در گفت‌وگو با افرادی که سر راهش قرار می‌گیرند، از نابینایی و مسائل مرتبط با آن و نیاز‌های این جامعه بگوید و نسبت به آگاه‌سازی افراد در خصوص زندگی نابینایان اقدام کند. دَن همچنین برای کودکان و نوجوانان نابینایی رکاب می‌زند که ممکن است فکر کنند تنها هستند و هیچ‌کس مشکلاتشان را درک نمی‌کند. او می‌خواهد به آنها این پیام را برساند که تنها نیستند و پیش از آنها نابینایان بسیاری عیناً همین مشکلات را پشت سر گذاشته‌اند و به موفقیت دست یافته‌اند؛ پس آنها هم می‌توانند بر مشکلات غلبه کنند.
دَن، خود از پدر و مادری نابینا زاده شده است و به‌خوبی با مسائل نابینایان آشنایی دارد. والدینش که حالا ۷۵ ساله‌اند، به وجود او افتخار می‌کنند. او در این سفر، از همراهی همسرش هم سود خواهد برد. سفر دَن در روز ۲۶ جولای آغاز خواهد شد و طبق برنامه‌ریزی‌ها قرار است در هفت سپتامبر پایان یابد. البته که نمی‌تواند مواردی همچون بدی آب و هوا یا مشکلات فنی را در ارائه تاریخ پایان سفر نادیده گرفت. دربارۀ جزئیات سفر دَن و اهدافش از این سفر دور و دراز در نسخه صوتی پیشخوان بیشتر خواهیم شنید.
همچنین نگاهی هم خواهیم داشت به یکی دیگر از نوشته‌های منتشر شده در شماره اخیر بریل مانیتور. انتشار کتاب تازه‌ای راجع به زندگی هِلِن کِلِر، بهانه انتشار مطلب مذکور است. کتابی به قلم «مَکس والاس[8]»، نویسنده، مورخ و محقق کانادایی که از زاویه‌ای تازه به زندگی این قهرمان حقوق نابینایان پرداخته است. او در کتاب تازه‌اش برخلاف سایر آثاری که دربارۀ کلر منتشر شده، نگاه صرفاً ستایش‌گر را یک سو نهاده و با دید نقاد به زندگی او پرداخته است. «بعد از معجزه: مبارزات سیاسی هلن کلر»، نام کتابی است که در نسخه صوتی پیشخوان بیشتر درباره‌اش خواهیم شنید.
شما می‌توانید نسخه صوتی پیشخوان را ذیل همین نوشته در وبسایت نسل مانا یا در کانال‌ها و صفحات این ماهنامه در پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی بیابید.
[1]. Tefi
[2]. Jerardo Portilla
[3]. All Terrain Cane
[4]. Sam Seavey
[5]. Braille Monitor
[6]. Gary Wunder
[7]. Dan O’Rourke
[8]. Max Wallace
