دیسکُورد، یک برنامه برای تلفنهای همراه و رایانه است که به شما اجازه میدهد با دوستان خود گفتوکو کنید و با آنها تماس بگیرید و همچنین با دیگرانی که علاقهمندیهای مشابهی با شما دارند، ارتباط داشته باشید. این برنامه در سالهای اخیر به یکی از فراگیرترین پلتفرمهای ارتباطی تبدیل شده است. با افزایش تمرکز این برنامه روی دسترسپذیری، این موضوع هم برای مخاطبین عادی و هم مخاطبین نابینا و کمبینا صادق است.
با توجه به اهمیت دیسکورد در فرهنگ عامه و استفاده روز افزون نابینایان و کمبینایان از آن، به نظر میرسد وقتش باشد یک شماره را به این برنامه اختصاص دهیم.
برای این بررسی، برنامه دیسکورد روی ویندوز ۱۰ با استفاده از صفحهخوان اِنویدیاِی آزمایش شده است. خصوصاً نسخه رایانه را آزمایش کردهایم؛ زیرا این نسخه تقریباً با واسط وب برنامه یکسان و مستقل از مرورگر است. نسخه مخصوص تلفن همراه برنامه، روی سیستمعامل آیاُواِس با صفحهخوان وُیساُوِر آزمایش شده است.
نکات مثبت
دیسکورد، خصوصاً نسخه رایانه آن، نمونه الگویی است از اینکه چطور باید یک برنامه پیچیده تحت وب را برای کاربران صفحهخوانها دسترسپذیر کرد. در هر دو نسخه رایانه و تلفن همراه برنامه تقریباً هیچ عنصر بدون برچسب یا با برچسب نامناسب وجود ندارد. این موضوع نهتنها برای عناصر پراستفاده مثل پیوندها و دکمهها؛ بلکه عناصر پیچیدهتر نیز صدق میکند. بهعنوانمثال در هر دو نسخه سربرگها بهدرستی برچسبگذاری شدهاند و بهشکل مناسبی به کاربر اطلاع داده میشود که کدام سربرگ در حال حاضر فعال است. همچنین نوارهای لغزنده، مثل آنهایی که برای تنظیم حجم صدای کاربران در تماس مورد استفاده قرار میگیرند، بهطور مناسبی برچسبگذاری شدهاند و وقتی مقدار این نوارهای لغزنده را تغییر میدهیم، بازخورد مناسب ارائه میشود. تنها عنصر بدون برچسبی که در هنگام آزمایش نسخه رایانه برنامه به آن برخوردیم، یک تصویر در صفحه ورود بود که به نظر میرسد لوگوی دیسکورد باشد. به لوگوها باید یک متن معادل ساده مثل «لوگوی دیسکورد» یا چیزی مشابه آن نسبت داده شود.
دیسکورد از کدهای امنیتی برای مقابله با روباتها و حملههای مخرب استفاده میکند. این وبسایت خدمت کد امنیتی اِچکَپچا را به کار میگیرد. در گذشته اچکپچا، کاربران نابینا و کمبینا را ملزم به نصب یک کوکی مخصوص دسترسپذیری میکرد که در بسیاری از موارد برای کارکردن، آنها را مجبور به غیرفعالکردن تنظیمات حریم خصوصی مانند تنظیم مربوط به جلوگیری از رهگیری بین وبسایتی میکرد. خوشبختانه اخیراً اچکپچا یک گزینه کد امنیتی متنی را پیادهسازی کرده است که برای حل آن کاربر فقط نیاز دارد به یک سؤال بله و خیر پاسخ دهد. این روش نسبت به کدهای امنیتی صوتی سنتی هم برای کاربران نابینا و کمبینا کاربری آسانتری دارد و هم به این کاربران اجازه میدهد محافظهای حریم خصوصی خود را فعال نگه دارند.
خصوصاً در نسخه رایانه، دیسکورد اطلاعات زیادی را در هر صفحه به کاربر ارائه میدهد. برای کمک در پیمایش کاربران صفحهخوانها، برنامه از عناصر بهشکلی استراتژیک استفاده میکند تا کاربر بتواند بهطور بهینه در برنامه پیمایش کند. همانطور که انتظار میرود، از هدینگها برای موارد مهمی مثل محتوای اصلی صفحه استفاده شده است. علاوهبر این، در نسخه رایانه در یک کانال یا مکالمه خصوصی، برای مشخصکردن پیامهای کاربر از هدینگ استفاده شده است. مثلاً اگر من یک پیام را ارسال کنم، نام کاربری من بهصورت یک هدینگ قبل از پیام میآید. اگر من به ارسال سریع و پشتسرهم پیامها ادامه دهم، پیامهای بعدی زیر پیام اصلی من بدون هدینگ ظاهر میشوند. حالا اگر فرد دیگری پیام خود را ارسال کند، نام کاربری آن فرد بهعنوان یک هدینگ پیش از پیام او قرار میگیرد.
در نسخه رایانۀ برنامه، حتی وقتی برای ارائه پیمایش سریع از هدینگها استفاده نشده است، استفاده از انواع مختلف عناصر اغلب همان نقش را ایفا کرده است. در بخش تنظیمات، هر دستهبندی بهعنوان یک دکمه ارائه میشود؛ درحالیکه هر دستهبندی بهتنهایی بهعنوان سربرگ نمایش داده میشود. در سرورها، برخلاف دکمههایی که برای کانالهای صوتی مورد استفاده قرار گرفتهاند و کنترلهای دیگری که اطراف آنها قرار دارند، کانالها بهعنوان پیوند ارائه شدهاند. اگر یک کاربر صفحهخوان بتواند بهراحتی از کلیدهای میانبر مربوط به عناصر مختلف استفاده کند، میتواند یاد بگیرد که بهسرعت در برنامه حرکت کند.
برخلاف برنامههای تلفن همراه که در هنگام استفاده از آنها با صفحهخوانها فقط یک روش پیمایش اصلی موجود است، صفحهخوانهای رایانه به کاربر اجازه میدهند روشی که عموماً بهعنوان «حالت مرور» شناخته شده است را بهکار بگیرند. در این حالت در آن کاربر میتواند با جهتنماها در صفحه حرکت کند و با کلیدهای میانبر مربوط به عناصر، بین عناصری مثل هدینگها و لیستها بهسرعت حرکت کند. «حالت تمرکز» پیمایش بهینهشده با صفحهکلید را که حالت مرور ارائه میکند، غیرفعال میکند و عموماً برای ورود متن و تعامل، کنترلهای پیچیده خاصی مورد استفاده قرار میگیرد. ازآنجاکه دیسکورد یک برنامه تحت وب است، میتوان از آن هم در حالت مرور و هم حالت تمرکز استفاده کرد. کاربر میتواند درحالیکه حالت مرور فعال است، به همه کنترلهای برنامه دسترسی داشته باشد و وقتی کاربر حالت تمرکز را فعال میکند، امکان پشتیبانی از صفحهکلید خود برنامه در اختیار او قرار میگیرد. بهعنوان مثال کاربر میتواند با کلیدهای جهتنما بین پیامها حرکت کند و همچنین وقتی در یک سرور قرار دارد، با جهتنماها کانالها را مرور کند. دیسکورد همچنین لیست گستردهای از کلیدهای میانبر برای کار با برنامه دارد.
وقتی کاربر از صفحهخوان استفاده میکند، وبسایتها و برنامهها غالباً وقتی لازم باشد، کنترل تمرکز صفحهخوان را بهدست میگیرند و تمرکز کاربر را به محتوای مهم هدایت میکنند. عدم هدایت تمرکز یا هدایت اشتباه آن یک مشکل رایج در وبسایتها و برنامههاست. در نسخه رایانه دیسکورد، در اغلب موارد این هدایت بهدرستی انجام میشود. وقتی کاربر منوی محتوا را باز میکند، تمرکز بهطور خودکار به منوی محتوا میرود و وقتی کاربر در لیست پیامها قرار دارد، اگر یک حرف را روی صفحهکلید فشار دهد، به کادر ویرایش پیام میرود.
در کل هرچند برنامه هنوز نقاط ضعفی را در زمینه دسترسپذیری دارد؛ چیزی که خصوصاً در نسخه تلفن همراه برنامه مشاهده میشود، این است که این برنامه محبوب برای افراد نابینا و کمبینا کاملاً قابل استفاده است.