اشتغال، سودایی فراتر از جغرافیا

از این ماه با هم به آن سوی مرز‌ها سفر می‌کنیم و در کوششی کنکاش‌گونه می‌کوشیم تا امکانات، توانایی‌ها، تفاوت‌ها و شباهت‌های دو سوی مرز را به شما نشان دهیم. پر واضح است که این قیاس مع‌الفارق خواهد بود؛ اما هدف اصلی این نوشته‌ها به‌دست‌دادن طرح‌گونه‌ایست از آنچه در اختیار و ذهن نابینایان سایر کشور‌ها قرار گرفته و جریان دارد. باشد با کوشش مضاعفی که همواره محدودیت‌های غیر از نابینایی به ما تحمیل کرده است، تا حدی به هدف صحیح‌مان که همانا احقاق حق حقیقی نابینایان در داشتن فرصت‌های برابر نسبت به غیر نابینایان است، نائل شویم. 

منبع اصلی کار ما در این نوشته ها مجموعۀ «نابینایان شاغل»خواهد بود که مشتمل بر مصاحبه‌هایی است که با نابینایان دارای مشاغل گوناگون شده است. 

قسمت اول:

 دوستان سلام. به کانال بلایند لایف خوش اومدین. من سَم هستم و اینجام تا با هم یاد بگیریم چطور با وجود نابینایی، بهترین شکل زندگی رو داشته باشیم. 

فکر کردم یه مجموعه از مصاحبه‌هایی ترتیب بدم با کسانی که نابینا هستن و مهم‌ترین انگیزه‌ام این بود که ببینم ما واقعاً چه کار‌هایی رو می‌تونیم انجام بدیم. بعد از این مصاحبه‌ها فهمیدم که واقعاً کار‌هایی که ما نمی‌تونیم سمتشون بریم خیلی کمتر از اونایی هستن که توانایی انجامشونو داریم. 

شاید بد نباشه برای شروع این مجموعه از خودم شروع کنم: اولین سؤال همیشه اینه که: شما کی هستی و چطور نابینا شدی؟ همون‌طور که گفتم، من «سم سیوی» هستم و از ۱۱ سالگی تا همین حالا یعنی در حدود ۳۶ سال، دیدم بر اثر بیماری کم و کمتر شد. 

خوب بعد از این حتماً باید بپرسم: چی‌کار می‌کنی؟

جواب من اینه که: من الآن دو تا کار دارم. یکیش اینه که تو یه شرکت آی‌تی غیر‌انتفاعی مشغول تست و توسعۀ نرم‌افزار‌های کمکی برای نابینایان هستم. این کار دو روز از وقت منو به خودش اختصاص میده و باید بگم سر‌و‌کله زدن با انواع مراجعین خیلی برام جذابه. چیزی که توی این کارم دوس دارم، بودن با همکارای خیلی خوبه و کار کردن با مراجعین مختلف رو هم خیلی می‌پسندم. من از سال ۲۰۱۸ یا شاید ۲۰۱۹ با یه شرکت دیگه کار می‌کردم که برام دور‌کاری بود؛ اما درسته شما تو خونت نشستی و راحت و آسوده کارتو می‌کنی، راستش بودن رو‌در‌رو با آدما یه حال دیگه‌ای داره و من واقعاً اونو به دور‌کاری ترجیح میدم. چون دوست داشتم به مراجعانم نشون بدم که کار کردن با وسایل کمکی جدید چقدر می‌تونه کارشونو راحت‌تر کنه، از سال ۲۰۲۰ اومدم اینجا و تا حالا هم اینجا مشغولم. 

کار دومی که دارم و راستش به نظر خودم از اولی مهمتره، تمرکز روی کانالم در یوتیوبه. کانال «بلایند لایف» حالا یه شرکت کوچیک شده که کارش تولید محتوا برای شبکه‌های اجتماعی، کار کردن با شرکت‌های مختلف برای تست دسترس‌پذیری ابزار‌ها و صحبت کردن و تعامل با آدم‌های مختلف در همه‌جاست و باید بگم یه کار تمام‌وقت هم محسوب میشه. این کار باعث میشه من بتونم با کلی آدم جور‌واجور که از طریق شرکت و کانال من کمک‌های کوچیک و بزرگ برای بهتر کردن زندگیشون گرفتن، آشنا بشم. نمی‌تونم نگم که کلی کیف داره اینکه برای اولین بار یه سری چیز رو از تکنولژی تجربه می‌کنی که حتی هنوز توی بازار هم نیست. برای این چیزایی که گفتم باید بگم که من عاشق کارم هستم. 

سؤال بعدی اینه که کارتو از کی شروع کردی؟

من کارمو از سال ۲۰۱۶ توی نمایندگی ایالت خودمون از اون شرکت غیر‌انتفاعی شروع کردم. اول به‌عنوان یه نیروی داوطلب وارد کار شدم و فکر می‌کنم به‌خاطر اینکه نشون دادم کارمو بلدم و می‌تونم از عهدۀ سر‌و‌کله‌زدن با مراجعین بر بیام، اونا به من پیشنهاد کار با حقوق دادن. بذارین همین‌جا به همۀ کسایی که میخوان کار کنن بگم که خیلی راه خوبیه شما به عنوان نیروی داوطلب وارد یه فضای کاری بشین، خودتونو نشون بدین و از همون اول دنبال پول نباشین. احتمالش زیاده که بتونین یه پیشنهاد کاری خوب دریافت کنین. 

چه چیزایی لازمه شما یاد بگیرین تا بتونین مثل سم کار کنین؟

خوب چیزی که باید بگم اینه که من خودم از همون اوایل مدرسه دوست داشتم که با وسايل الکترونیک و کامپیوتر کار کنم و این برای کار خیلی به دردم خورد. البته شما می‌تونین اگه بخواین توی مقولۀ تکنولوژی تخصص داشته باشین، دوره‌های رسمی رو بگذرونین؛ اما پایه و اساس همون چیزایی هست که خودتون یاد می‌گیرین و استفاده می‌کنین. 

دربارۀ کانالم در یوتیوب باید بگم که من آموزش خاصی ندیدم. کانالو راه انداختم و  فقط تجربی یاد گرفتم که چطور باید فیلم بگیرم و برنامه تهیه کنم. این دربارۀ پادکست‌هایی که توی بقیۀ شبکه‌های اجتماعی درست می‌کنم هم البته صدق می‌کنه. باز دلم می‌خواد به همۀ کسایی که می‌خوان یه کار مثل کاری که من دارم داشته باشن باید بگم که شما می‌تونین کلی بخونین و یاد بگیرین؛ اما تا خودتون دست به کار درست کردن فیلم یا ساختن پادکست و این جور چیزا نشین، از نظر من کارتون جلو نمیره. شما با کارکردنه که مدل کارتونو می‌تونین پیدا کنین. 

از چه تجهیزاتی برای کارت استفاده کردی؟

خوب من از تجهیزات زیادی استفاده می‌کنم که اگه بخوام همشونو بگم کلی باید براتون حرف بزنم؛ ولی مختصر و مفید میگم که من کم‌بینا هستم و باید از نمایشگر‌های بزرگ و ابزار‌های درشت‌نمایی استفاده کنم. من مراجعین متفاوتی دارم که اندروید یا آی‌او‌اس استفاده می‌کنن. برای همین باید هر دو نوع گوشی هوشمند رو داشته باشم. من حتماً از عصا استفاده می‌کنم تا نخوام هی برای دیگران توضیح بدم که مشکل بینایی دارم. چیز دیگه‌ای که باید بگم اینه که وقتی لنگ چیزی هستین، باید هر طور شده تهیه‌اش کنین و خجالت نکشین. 

بعدش می‌تونم بپرسم: قبل از این کارت، کار دیگه‌ای هم داشتی؟

من کار‌های مختلفی رو تجربه کردم. از کار کردن توی رستوران، کار توی آشپز‌خونه و پختن کیک. میخوام بگم این کارا با همۀ درد‌سر‌هاش خیلی جالبه و من باز دلم می‌خواد بگم که بد نیست امتحان کنید اینجور کار‌ها رو. چیز دیگه‌ای که باید بگم اینه که من دارم از زمانی حرف می‌زنم که تکنولوژی برای ما نابینا‌ها این همه پیشرفت نکرده بود. حالا می‌تونم بگم که ما توی خیلی از کارها به کمک فن‌آوری‌ای که داریم، می‌تونیم وارد بشیم و موفق هم باشیم. 

آخرین چیزی که می‌تونم بپرسم اینه که تعاملت با همکارای نابینا چطوریه؟

بذارین اینطور بگم که توی شرکت، تقریباً همه با این موضوع کنار اومدن و کلی با من همکاری می‌کنن. توی رستوران و سایر جاها اونقد مسئله مهم نبود؛ چون آدما میومدن و می‌رفتن. بذارین یه چیز کلی‌تر بهتون بگم: کلاً نباید آدما رو از منظر تولید یا چیزی مثل این دید و قضاوت کرد. اون شیوه‌ای که شما به کارتون نگاه می‌کنین، از هر چیزی اهمیت بیشتری داره. بخوام یه جور دیگه بگم: این همۀ چیزی بود که من می‌تونستم راجع به کارم به شما بگم. امیدوارم ازش لذت برده باشین. 

این که کارتون رو چطور انجام می‌دید، به نیاز خود شما بستگی داره نه به چگونگی برخورد دیگران با شما.