نگاهی به مسائل مطرح‌شده در همایش همبینایی و زیستی نو
امیر سرمدی، مدیرمسئول
اوایل اردیبهشت‌ماه سال جاری، استان کرمان میزبان یک همایش کشوری با حضور ده‌ها نفر از کنشگران افراد با آسیب بینایی و مدیران انجمن‌های ویژۀ نابینایان بود؛ به همین بهانه به مؤسسۀ «نگاه آفتاب مهر»، میزبان برگزاری این همایش، خلاصۀ نتایج کارگروه‌های تخصصی در این رویداد و چکیده‌ای از بیانیۀ پایانی همایش نگاهی خواهیم انداخت.
نگاه آفتاب مهر، مؤسسه‌ای در تراز مؤسسه‌های بین‌المللی برای نابینایان
مؤسسۀ خیریۀ نگاه آفتاب مهر با هدف حمایت از جامعۀ نابینایان و کم‌بینایان استان کرمان، در مهرماه 1402، در قـالب یک سـازمان غیر انتفاعی، غیردولتی با مشارکت بنیاد خیریۀ بنا‌های ماندگار شهرداری کرمان در زمینی به متراژ سه‌هزار متر و با زیر‌بنای پنج‌هزار مترمربع تأسیس شد. مجتمع چندمنظورۀ نگاه آفتاب مهر با کارکردی آموزشی، فرهنگی، اقامتی و پزشکی در مدت پنج‌سال، به‌صورت عام‌المنفعه ساخته شده است.
این مجموعه شامل بخش‌های اداری و آموزشیِ دفتر، کلاس‌های موسیقی، کامپیوتر، گروه سرود، قالی‌بافی، سفالگری، تئاتر، اتاق ماساژ، سالن بدن‌سازی و…است.
فاز مسکونی این مجتمع شامل یک هتل دوطبقه با سوئیت‌های مجهز و همچنین سالن آمفی‌تئاتر با گنجایش دویست نفر، سالن تشریفات، رستوران، آشپزخانه و استودیوی ضبط صدا است که درآمد آن صرف هزینه‌های مجموعه و کمک به نابینایان می‌شود.
در فاز درمانی مؤسسۀ نگاه آفتاب مهر، یک درمانگاه چشم‌پزشکی تجهیز شده که با نصب و راه‌اندازی دستگاه‌های خریداری‌شده، از اول خرداد امسال فعالیت خود را آغاز می‌کند. بی‌تردید این مجموعه از مجهز‌ترین نمونه‌ها در کشور محسوب می‌شود که با بهترین امکانات و کیفیت برای نابینایان خدمات ارائه می‌دهد و چه‌بسا بتوان امکانات این مجموعه را با مؤسسه‌های هم‌تراز خود در دنیا برای نابینایان مقایسه کرد.
مؤسسۀ نگاه آفتاب مهر در تاریخ پنجم و ششم اردیبهشت‌ماه، اقدام به برگزاری همایش کشوری با موضوع همبینایی و زیستی نو با هدف تلاش برای ارتقای کیفیت زندگی افراد با آسیب بینایی در تمامی ابعاد کرد. در این همایش، پنج کارگروه تخصصی با حضور نابینایان متخصص و علاقه‌مند در محور‌های آموزش و هنر، اشتغال، توانمندسازی و دسترس‌پذیری، تربیت روان در حوزۀ فردی و خانواده و حقوق شهروندی به بحث و تبادل‌نظر پرداختند. بیانیۀ پایانی همایش خروجی نتایج مباحثه‌ها در این کارگروه‌ها بود که به‌منظور پیگیری تمامی سمن‌های ویژۀ نابینایان در طول سال منتشر شد.
در حاشیۀ این همایش، نمایشگاه دستاورد‌ها و محصولات نابینایان و شرکت‌های فعال در معرض بازدید عموم گذاشته شد. به اعتقاد نگارنده، برگزاری همایش‌های این‌چنینی فارغ از نتایج به دست آمده از کارگروه‌ها می‌تواند بسیار اثربخش باشد. هم‌اندیشی و حضور نابینایان فرهیخته از سراسر کشور و دیدار آنها با یکدیگر، باعث بارش فکری و تبادل‌نظر در خصوص مسائل جامعۀ نابینایان می‌شود و این موضوع، به‌خودی‌خود، اتفاقی مثبت محسوب می‌شود.
پایین بودن زمان تشکیل جلسه‌های کارگروه‌ها که در دو جلسۀ دوساعته خلاصه شد و عدم اشراف برخی از اعضای حاضر در کارگروه‌ها به موضوع‌های تخصصی در آن کارگروه، از معدود نقاط ضعف برگزاری این همایش محسوب بود.
در ادامه، به خلاصه‌ای از نظرات مطرح‌شده در کارگروه‌های تخصصی نگاهی انداخته و آنها را زیر ذره‌بین برده‌ایم.
سازمان بهزیستی مکلف به تدوین شیوه‌نامۀ خرید و توزیع تجهیزات توان‌بخشی است
در کارگروه توانمندسازی و دسترس‌پذیری که به فناوری‌های کمک‌توان‌بخشی در حوزۀ سخت‌افزار و نرم‌افزار و امور مربوط به دسترس‌پذیری اختصاص داشت، موضوع‌های مختلفی به نقد و بررسی گذاشته شد، ازجمله آنکه بودجۀ کنونی سازمان بهزیستی جوابگوی تورم حاکم بر تجهیزات توان‌بخشی نیست و به روند توزیع بودجه در استان‌ها نیز اشکال فراوانی وارد است.
به اعتقاد اعضای این کارگروه، می‌بایست کمیته‌های تخصصی ذیل معاونت توان‌بخشی سازمان بهزیستی کشور با حضور افراد دارای معلولیت در هر کمیته شکل بگیرد و اعضای این کمیته‌ها، وظیفۀ تدوین شیوه‌نامۀ استاندارد چگونگی خرید و توزیع تجهیزات توان‌بخشی را بر عهده داشته باشند. همچنین می‌بایست اختیارات گسترده‌ای به این کمیته از نظارت بر خرید استان‌ها تا رصد کردن انبارهای سازمان بهزیستی کشور داده شود تا خرید تجهیزات مطابق با مفاد شیوه‌نامه پی گرفته شود. ضرورت آموزش به مددکاران در استان‌ها، کیفیت پایین تجهیزات خریداری‌شده، خریداری تجهیزات گران‌قیمت به‌صورت متمرکز و واگذاری امانی به مددجویان و تأمین تجهیزات توان‌بخشی مورد نیاز نابینایان توسط سایر ارگان‌ها، به‌جز سازمان بهزیستی کشور، ازجمله موارد بررسی‌شده در این کارگروه بود.
به‌منظور دسترس‌پذیر شدن اپلیکیشن‌های اندرویدی، اعضای کارگروه اعتقاد داشتند چنانچه فروشگاه‌های ایرانی مانند مایکت و بازار، نرم‌افزار‌ها را به شرطی منتشر نمایند که در به‌روزرسانی‌های خود استاندارد‌های دسترس‌پذیری نابینایان را رعایت کرده باشند، به‌عنوان یک عامل بازدارنده می‌تواند مؤثر باشد.
به اعتقاد بیشتر اعضای کارگروه توانمندسازی، نابینایانی که به‌عنوان مشاور دسترس‌پذیری در ستاد مناسب‌سازی استان‌ها به کار گرفته می‌شوند، متأسفانه خودشان از عصای سفید استفاده نمی‌کنند و مطالعه و اشراف چندانی نسبت به این موضوع ندارند.
آموزش به پیمانکاران شهرداری و کارشناسان ناظر پروژه‌های شهرداری و ارائۀ آموزش‌های لازم برای مشاوران معلول ازجمله مواردی است که می‌تواند اثربخشی مناسب‌سازی فیزیکی مبلمان شهری را افزایش دهد.
باید آموزش در مدارس تلفیقی به نابینایان بازنگری شود
کارگروه آموزش و هنر یکی دیگر از کارگروه‌های تخصصی همایش همبینایی و زیستی نو بود. به اعتقاد اعضای این کارگروه، مسائل آموزشی نابینایان و چالش‌های آن، بسیار گسترده‌تر از آن است که در چهار ساعت بتوان مباحث آن را جمع‌بندی کرد. یادگیری جهت‌یابی و حرکت، مهارت‌های زندگی، مهارت‌های رفتاری، ورزش و…ازجمله آموزش‌های مقدماتی و پیش‌نیاز است که تمامی نابینایان از همان دوران کودکی باید آن را فراگیرند.
اعضای این کارگروه بر این باور بودند محتوای آموزشی در مدارس باید گسترش یابد و در آموزش مدارس تلفیقی به‌صورت جدی بازنگری‌هایی صورت گیرد. بازنگری در سرفصل‌های آموزشی دانشگاه و آموزش عالی برای آموزگاران دانش‌آموزان نابینا و انجام دوره‌های ضمن خدمت مناسب برای آنها ازجمله دیگر مسائلی است که باید توسط کنشگران این عرصه پیگیری شود. لزوم تشکیل دوره‌های فاوا برای نابینایان در شهرهای مختلف کشور، به‌صورت مستمر، مبتنی بر روش‌های علمی و بسترسازی برای ورود دانش‌آموزان به رشته‌های هنری در دانشگاه‌ها و تشویق آنها برای ادامۀ تحصیل در این رشته‌ها، از دیگر موارد مطرح‌شده در این کارگروه بود.
تشکیل کمیتۀ تخصصی حرفه‌آموزی برای معلولان در سازمان فنی و حرفه‌ای
کمیتۀ اشتغال از دیگر کارگروه‌های همایش همبینایی و زیستی نو بود. اعضای این کارگروه اعتقاد داشتند چنانچه کمیتۀ حرفه‌آموزی معلولان، به‌ویژه نابینایان در سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای با استفاده از ظرفیت‌های موجود در تشکل‌های نابینایی با بهره‌گیری از نابینایان اهل‌فن برای آموزش‌های تخصصی شکل بگیرد، می‌تواند زمینه‌ساز اشتغال مؤثرتری برای این قشر شود. ایجاد یک هستۀ علمی‌پژوهشی برای شناسایی و بومی‌سازی مشاغلی که افراد نابینا می‌توانند در آنها به کار مشغول شوند، با تأکید بر ظرفیت‌های موجود در فناوری‌های نوین می‌تواند یکی دیگر از راهکارهای مؤثر در شناسایی مشاغل جدید برای نابینایان قلمداد شود. استفاده از ظرفیت‌های رسانه برای نمایش توانمندی‌های اعضای جامعۀ هدف و بررسی امکانات موجود در سازمان‌های دولتی، نهادهای عمومی و انقلابی و بخش خصوصی به‌منظور ایجاد اشتغال برای نابینایان با رویکرد استفاده از فاوا، ازجمله دیگر راهکارهای پیشنهادی در کارگروه اشتغال بود.
زمینۀ استفاده نابینایان از فیلترشکن‌های قانونی فراهم شود
کارگروه حقوقی با رویکرد بررسی مسائل حقوق شهروندی نابینایان، ازجمله کارگروه‌های فعال این همایش بود که مسائل تخصصی بسیاری در آن مورد بحث قرار گرفت. املاکی در استان‌های مختلف برای استفادۀ معلولان، به‌ویژه افراد با آسیب بینایی تخصیص داده شده و در حال حاضر در اختیار بهزیستی یا سایر دستگاه‌ها قرار دارد و باید برای بازگرداندن این املاک در راستای توانمندسازی نابینایان، پیگیری‌های حقوقی برای ابطال مصوبه‌های مربوط صورت گیرد. اعضای این کارگروه بر این باور بودند به سبب محدودیت‌های بیشتر نابینایان در فضای مجازی، می‌بایست پیگیری‌های قانونی برای امکان دسترسی و بهره‌برداری افراد با آسیب بینایی از وی‌پی‌ان‌های قانونی، به‌منظور فراهم آوردن امکان دسترسی آنها به وبگاه‌ها و اپلیکیشن‌های مختلف، برای تسهیل شرایط زندگی فراهم شود. به اعتقاد اعضای کارگروه حقوقی، در راستای عدم تأمین تجهیزات توان‌بخشی ضروری است پیگیری‌های حقوقی برای تصویب قوانین مورد نیاز به‌منظور پرداخت هزینه‌های وسایل توان‌بخشی و توان‌پزشکی ویژۀ معلولان، به‌خصوص افراد با آسیب بینایی مانند سایر نقاط دنیا توسط شرکت‌های بیمه‌ای انجام پذیرد.
شبکۀ ملی نابینایان شمنا نیز از تیر‌رس حقوق‌دانان نابینا دور نماند. آنها اعتقاد داشتند که با توجه به وضعیت کنونی هیئت‌مدیرۀ شبکۀ ملی نابینایان شمنا، انصراف اعضا و عملکرد بسیار ضعیف در سال‌های اخیر، فعالیت‌های این شبکه مورد اقبال جامعۀ نابینایان کشور نبوده است و تصمیم‌ها و مصوبه‌های آن نیز جنبۀ حقوقی و قانونی ندارد؛ بنابراین می‌طلبد ترتیبی اتخاذ شود تا از نظر حقوقی اقدام و پیگیری‌های لازم انجام شود تا تنها یک شبکۀ ملی برای نابینایان در کشور تشکیل شود که پاسخگوی خواسته‌های تمامی نابینایان باشد.
اخذ مجوز از سازمان نظام روان‌شناسی یا بهزیستی به‌منظور پیگیری مطالبات جامعۀ روان‌شناسان
کارگروه تربیت روان در حوزۀ فردی و خانواده، حتی پس از پایان برگزاری همایش به فعالیت خود در فضای مجازی ادامه داده است. در این کارگروه، توجه به ابعاد و متغیرهای روان‌شناسی در حوزۀ نابینایان به‌صورت فرایندمحور اشاره شده و بر دو بعد پیشگیری و درمان تأکید جدی شده است. ضرورت آگاه‌سازی متخصصان چشم‌پزشک به‌منظور آگاهی‌رسانی به آنان در خصوص افراد دارای آسیب بینایی و وضعیت روانی آنان پس از بروز آسیب بینایی، از دیگر موارد مطرح‌شده در این کارگروه بوده است. در دسترس بودن مشاوران، روان‌شناسان و مددکاران نابینا و بینا که با آسیب‌های روان‌شناختی و مشکلات جامعۀ هدف آشنایی دارند و می‌توانند به افراد آسیب‌دیدۀ بینایی کمک کنند، از دیگر نکات مطرح‌شده در کارگروه تربیت روان است. اعضای این کارگروه معتقدند چنانچه کارگروهی با مجوز رسمی از سازمان نظام روان‌شناسی یا سازمان بهزیستی که بتواند مطالبات جامعۀ روان‌شناسان و رشته‌های مرتبط را به آسانی پیگیری کند ایجاد شود، در پیشبرد اهداف این صنف بسیار مؤثر خواهد بود.
نگارش هفده بند در بیانیۀ پایانی همایش همبینایی و زیستی نو
پس از برگزاری کارگروه‌های تخصصی و ارائۀ نظرات آنها به دبیرخانۀ همایش و بررسی جزئیات آن تا دو هفته پس از مراسم اختتامیه، درنهایت بیانیه‌ای شامل هفده بند منتشر شد تا طی سال جاری سمن‌های ویژۀ نابینایان و کنشگران افراد دارای معلولیت آن را در دستور کار پیگیری‌های خود قرار دهند. در ادامه، به برخی از بند‌های این بیانیه اشاره می‌شود.
در بند دوم این بیانیه و به سبب اهمیت مناسب‌سازی فضای مجازی برای نابینایان آمده است: از ستاد مناسب‌سازی کشور تقاضا می‌شود دسترس‌پذیری وبگاه‌های اینترنتی بر اساس استاندارد wcag و رعایت آن را برای تمام سازمان‌های دولتی، شرکت‌های خصوصی و توسعه‌دهندگان در فضای مجازی، طبق قانون، پیگیری کند و در صورت عدم اجرا، برخورد‌های قانونی با آنها صورت گیرد. برای کسانی که در این ارتباط محدودیتی برای آنها شکل می‌گیرد، حق شکایت از ارائه‌کنندگان خدمات در فضای مجازی که این استاندارد‌ها را رعایت نکرده‌اند، به قانون اضافه شود.
در مادۀ سوم این بیانیه، مناسب‌سازی مبلمان شهری توصیه شده و آمده است: تمامی خدمات اجتماعی به‌صورت فیزیکی مانند: پیاده‌رو‌ها؛ بانک‌ها؛ مراکز خرید؛ پایانه‌های حمل و نقل عمومی؛ اماکن فرهنگی، تاریخی، گردشگری و…با استفاده از خطوط برجسته و ابزارهای صوتی و بریل، از طرف متولیان و نهادهای مربوط با نظارت ستاد مناسب‌سازی کشور دسترس‌پذیر شود. در مادۀ چهارم این بیانیه از عصای سفید به‌عنوان نماد استقلال افراد نابینا و کم‌بینا یاد شده است. در این بند اشاره شده است که بر تمامی تشکل‌های مرتبط با نابینایان، سازمان آموزش و پرورش استثنایی و خانواده‌های افراد نابینا فرض است از همان دوران کودکی در راستای افزایش خودباوری و تقویت اعتمادبه‌نفس اعضای جامعۀ هدف و تقویت استقلال فردی آنها، جهت‌یابی و حرکت به کمک عصای سفید را به نابینایان آموزش دهند.
در مادۀ پنجم این بیانیه، بر ضرورت ترویج خط بریل به‌عنوان سواد افراد نابینا و کم‌بینا در تمامی سطوح زندگی آنها تأکید شده است. در این بند، سازمان بهزیستی، سازمان آموزش و پرورش استثنایی و وزارت علوم مکلف شده‌اند ضمن در اختیار گذاشتن ابزارهای لازم ازجمله کاغذ مخصوص، لوح و قلم مناسب، ماشین‌تحریر بریل و فناوری‌های جدید مرتبط با خط بریل مانند نوت‌تیکر و…برای آموزش و اشتغال نابینایان، زمینۀ فراگیری و استفاده بیشتر نابینایان از خط بریل را فراهم کنند.
در مادۀ هفدهم و پایانی بیانیۀ این همایش نیز آمده است: همایش همبینایی و زیستی نو هرسال با پیگیری شبکۀ ملی نابینایان و به میزبانی یکی از تشکل‌های استانی، در یکی از شهرهای ایران برگزار شود.
مخلص کلام آنکه مدیران مؤسسۀ نگاه آفتاب مهر با ترسیم یک راه روشن که حاکی از آینده‌نگری و نگاه باز آنها نسبت به افراد با آسیب بینایی است، در تلاش هستند با ایجاد زیرساخت‌های لازم، زمینۀ رشد و بهبود کیفیت زندگی نابینایان و کم‌بینایان در استان کرمان را فراهم کنند. باشد که این مؤسسه به‌عنوان یک الگو در سایر استان‌ها مورد توجه قرار گیرد و خدمات آن فرا‌تر از یک استان و در سطح ملی برای نابینایان عرضه شود.
اوایل اردیبهشت‌ماه سال جاری، استان کرمان میزبان یک همایش کشوری با حضور ده‌ها نفر از کنشگران افراد با آسیب بینایی و مدیران انجمن‌های ویژۀ نابینایان بود؛ به همین بهانه به مؤسسۀ «نگاه آفتاب مهر»، میزبان برگزاری این همایش، خلاصۀ نتایج کارگروه‌های تخصصی در این رویداد و چکیده‌ای از بیانیۀ پایانی همایش نگاهی خواهیم انداخت.
نگاه آفتاب مهر، مؤسسه‌ای در تراز مؤسسه‌های بین‌المللی برای نابینایان
مؤسسۀ خیریۀ نگاه آفتاب مهر با هدف حمایت از جامعۀ نابینایان و کم‌بینایان استان کرمان، در مهرماه 1402، در قـالب یک سـازمان غیر انتفاعی، غیردولتی با مشارکت بنیاد خیریۀ بنا‌های ماندگار شهرداری کرمان در زمینی به متراژ سه‌هزار متر و با زیر‌بنای پنج‌هزار مترمربع تأسیس شد. مجتمع چندمنظورۀ نگاه آفتاب مهر با کارکردی آموزشی، فرهنگی، اقامتی و پزشکی در مدت پنج‌سال، به‌صورت عام‌المنفعه ساخته شده است.
این مجموعه شامل بخش‌های اداری و آموزشیِ دفتر، کلاس‌های موسیقی، کامپیوتر، گروه سرود، قالی‌بافی، سفالگری، تئاتر، اتاق ماساژ، سالن بدن‌سازی و…است.
فاز مسکونی این مجتمع شامل یک هتل دوطبقه با سوئیت‌های مجهز و همچنین سالن آمفی‌تئاتر با گنجایش دویست نفر، سالن تشریفات، رستوران، آشپزخانه و استودیوی ضبط صدا است که درآمد آن صرف هزینه‌های مجموعه و کمک به نابینایان می‌شود.
در فاز درمانی مؤسسۀ نگاه آفتاب مهر، یک درمانگاه چشم‌پزشکی تجهیز شده که با نصب و راه‌اندازی دستگاه‌های خریداری‌شده، از اول خرداد امسال فعالیت خود را آغاز می‌کند. بی‌تردید این مجموعه از مجهز‌ترین نمونه‌ها در کشور محسوب می‌شود که با بهترین امکانات و کیفیت برای نابینایان خدمات ارائه می‌دهد و چه‌بسا بتوان امکانات این مجموعه را با مؤسسه‌های هم‌تراز خود در دنیا برای نابینایان مقایسه کرد.
مؤسسۀ نگاه آفتاب مهر در تاریخ پنجم و ششم اردیبهشت‌ماه، اقدام به برگزاری همایش کشوری با موضوع همبینایی و زیستی نو با هدف تلاش برای ارتقای کیفیت زندگی افراد با آسیب بینایی در تمامی ابعاد کرد. در این همایش، پنج کارگروه تخصصی با حضور نابینایان متخصص و علاقه‌مند در محور‌های آموزش و هنر، اشتغال، توانمندسازی و دسترس‌پذیری، تربیت روان در حوزۀ فردی و خانواده و حقوق شهروندی به بحث و تبادل‌نظر پرداختند. بیانیۀ پایانی همایش خروجی نتایج مباحثه‌ها در این کارگروه‌ها بود که به‌منظور پیگیری تمامی سمن‌های ویژۀ نابینایان در طول سال منتشر شد.
در حاشیۀ این همایش، نمایشگاه دستاورد‌ها و محصولات نابینایان و شرکت‌های فعال در معرض بازدید عموم گذاشته شد. به اعتقاد نگارنده، برگزاری همایش‌های این‌چنینی فارغ از نتایج به دست آمده از کارگروه‌ها می‌تواند بسیار اثربخش باشد. هم‌اندیشی و حضور نابینایان فرهیخته از سراسر کشور و دیدار آنها با یکدیگر، باعث بارش فکری و تبادل‌نظر در خصوص مسائل جامعۀ نابینایان می‌شود و این موضوع، به‌خودی‌خود، اتفاقی مثبت محسوب می‌شود.
پایین بودن زمان تشکیل جلسه‌های کارگروه‌ها که در دو جلسۀ دوساعته خلاصه شد و عدم اشراف برخی از اعضای حاضر در کارگروه‌ها به موضوع‌های تخصصی در آن کارگروه، از معدود نقاط ضعف برگزاری این همایش محسوب بود.
در ادامه، به خلاصه‌ای از نظرات مطرح‌شده در کارگروه‌های تخصصی نگاهی انداخته و آنها را زیر ذره‌بین برده‌ایم.
سازمان بهزیستی مکلف به تدوین شیوه‌نامۀ خرید و توزیع تجهیزات توان‌بخشی است
در کارگروه توانمندسازی و دسترس‌پذیری که به فناوری‌های کمک‌توان‌بخشی در حوزۀ سخت‌افزار و نرم‌افزار و امور مربوط به دسترس‌پذیری اختصاص داشت، موضوع‌های مختلفی به نقد و بررسی گذاشته شد، ازجمله آنکه بودجۀ کنونی سازمان بهزیستی جوابگوی تورم حاکم بر تجهیزات توان‌بخشی نیست و به روند توزیع بودجه در استان‌ها نیز اشکال فراوانی وارد است.
به اعتقاد اعضای این کارگروه، می‌بایست کمیته‌های تخصصی ذیل معاونت توان‌بخشی سازمان بهزیستی کشور با حضور افراد دارای معلولیت در هر کمیته شکل بگیرد و اعضای این کمیته‌ها، وظیفۀ تدوین شیوه‌نامۀ استاندارد چگونگی خرید و توزیع تجهیزات توان‌بخشی را بر عهده داشته باشند. همچنین می‌بایست اختیارات گسترده‌ای به این کمیته از نظارت بر خرید استان‌ها تا رصد کردن انبارهای سازمان بهزیستی کشور داده شود تا خرید تجهیزات مطابق با مفاد شیوه‌نامه پی گرفته شود. ضرورت آموزش به مددکاران در استان‌ها، کیفیت پایین تجهیزات خریداری‌شده، خریداری تجهیزات گران‌قیمت به‌صورت متمرکز و واگذاری امانی به مددجویان و تأمین تجهیزات توان‌بخشی مورد نیاز نابینایان توسط سایر ارگان‌ها، به‌جز سازمان بهزیستی کشور، ازجمله موارد بررسی‌شده در این کارگروه بود.
به‌منظور دسترس‌پذیر شدن اپلیکیشن‌های اندرویدی، اعضای کارگروه اعتقاد داشتند چنانچه فروشگاه‌های ایرانی مانند مایکت و بازار، نرم‌افزار‌ها را به شرطی منتشر نمایند که در به‌روزرسانی‌های خود استاندارد‌های دسترس‌پذیری نابینایان را رعایت کرده باشند، به‌عنوان یک عامل بازدارنده می‌تواند مؤثر باشد.
به اعتقاد بیشتر اعضای کارگروه توانمندسازی، نابینایانی که به‌عنوان مشاور دسترس‌پذیری در ستاد مناسب‌سازی استان‌ها به کار گرفته می‌شوند، متأسفانه خودشان از عصای سفید استفاده نمی‌کنند و مطالعه و اشراف چندانی نسبت به این موضوع ندارند.
آموزش به پیمانکاران شهرداری و کارشناسان ناظر پروژه‌های شهرداری و ارائۀ آموزش‌های لازم برای مشاوران معلول ازجمله مواردی است که می‌تواند اثربخشی مناسب‌سازی فیزیکی مبلمان شهری را افزایش دهد.
باید آموزش در مدارس تلفیقی به نابینایان بازنگری شود
کارگروه آموزش و هنر یکی دیگر از کارگروه‌های تخصصی همایش همبینایی و زیستی نو بود. به اعتقاد اعضای این کارگروه، مسائل آموزشی نابینایان و چالش‌های آن، بسیار گسترده‌تر از آن است که در چهار ساعت بتوان مباحث آن را جمع‌بندی کرد. یادگیری جهت‌یابی و حرکت، مهارت‌های زندگی، مهارت‌های رفتاری، ورزش و…ازجمله آموزش‌های مقدماتی و پیش‌نیاز است که تمامی نابینایان از همان دوران کودکی باید آن را فراگیرند.
اعضای این کارگروه بر این باور بودند محتوای آموزشی در مدارس باید گسترش یابد و در آموزش مدارس تلفیقی به‌صورت جدی بازنگری‌هایی صورت گیرد. بازنگری در سرفصل‌های آموزشی دانشگاه و آموزش عالی برای آموزگاران دانش‌آموزان نابینا و انجام دوره‌های ضمن خدمت مناسب برای آنها ازجمله دیگر مسائلی است که باید توسط کنشگران این عرصه پیگیری شود. لزوم تشکیل دوره‌های فاوا برای نابینایان در شهرهای مختلف کشور، به‌صورت مستمر، مبتنی بر روش‌های علمی و بسترسازی برای ورود دانش‌آموزان به رشته‌های هنری در دانشگاه‌ها و تشویق آنها برای ادامۀ تحصیل در این رشته‌ها، از دیگر موارد مطرح‌شده در این کارگروه بود.
تشکیل کمیتۀ تخصصی حرفه‌آموزی برای معلولان در سازمان فنی و حرفه‌ای
کمیتۀ اشتغال از دیگر کارگروه‌های همایش همبینایی و زیستی نو بود. اعضای این کارگروه اعتقاد داشتند چنانچه کمیتۀ حرفه‌آموزی معلولان، به‌ویژه نابینایان در سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای با استفاده از ظرفیت‌های موجود در تشکل‌های نابینایی با بهره‌گیری از نابینایان اهل‌فن برای آموزش‌های تخصصی شکل بگیرد، می‌تواند زمینه‌ساز اشتغال مؤثرتری برای این قشر شود. ایجاد یک هستۀ علمی‌پژوهشی برای شناسایی و بومی‌سازی مشاغلی که افراد نابینا می‌توانند در آنها به کار مشغول شوند، با تأکید بر ظرفیت‌های موجود در فناوری‌های نوین می‌تواند یکی دیگر از راهکارهای مؤثر در شناسایی مشاغل جدید برای نابینایان قلمداد شود. استفاده از ظرفیت‌های رسانه برای نمایش توانمندی‌های اعضای جامعۀ هدف و بررسی امکانات موجود در سازمان‌های دولتی، نهادهای عمومی و انقلابی و بخش خصوصی به‌منظور ایجاد اشتغال برای نابینایان با رویکرد استفاده از فاوا، ازجمله دیگر راهکارهای پیشنهادی در کارگروه اشتغال بود.
زمینۀ استفاده نابینایان از فیلترشکن‌های قانونی فراهم شود
کارگروه حقوقی با رویکرد بررسی مسائل حقوق شهروندی نابینایان، ازجمله کارگروه‌های فعال این همایش بود که مسائل تخصصی بسیاری در آن مورد بحث قرار گرفت. املاکی در استان‌های مختلف برای استفادۀ معلولان، به‌ویژه افراد با آسیب بینایی تخصیص داده شده و در حال حاضر در اختیار بهزیستی یا سایر دستگاه‌ها قرار دارد و باید برای بازگرداندن این املاک در راستای توانمندسازی نابینایان، پیگیری‌های حقوقی برای ابطال مصوبه‌های مربوط صورت گیرد. اعضای این کارگروه بر این باور بودند به سبب محدودیت‌های بیشتر نابینایان در فضای مجازی، می‌بایست پیگیری‌های قانونی برای امکان دسترسی و بهره‌برداری افراد با آسیب بینایی از وی‌پی‌ان‌های قانونی، به‌منظور فراهم آوردن امکان دسترسی آنها به وبگاه‌ها و اپلیکیشن‌های مختلف، برای تسهیل شرایط زندگی فراهم شود. به اعتقاد اعضای کارگروه حقوقی، در راستای عدم تأمین تجهیزات توان‌بخشی ضروری است پیگیری‌های حقوقی برای تصویب قوانین مورد نیاز به‌منظور پرداخت هزینه‌های وسایل توان‌بخشی و توان‌پزشکی ویژۀ معلولان، به‌خصوص افراد با آسیب بینایی مانند سایر نقاط دنیا توسط شرکت‌های بیمه‌ای انجام پذیرد.
شبکۀ ملی نابینایان شمنا نیز از تیر‌رس حقوق‌دانان نابینا دور نماند. آنها اعتقاد داشتند که با توجه به وضعیت کنونی هیئت‌مدیرۀ شبکۀ ملی نابینایان شمنا، انصراف اعضا و عملکرد بسیار ضعیف در سال‌های اخیر، فعالیت‌های این شبکه مورد اقبال جامعۀ نابینایان کشور نبوده است و تصمیم‌ها و مصوبه‌های آن نیز جنبۀ حقوقی و قانونی ندارد؛ بنابراین می‌طلبد ترتیبی اتخاذ شود تا از نظر حقوقی اقدام و پیگیری‌های لازم انجام شود تا تنها یک شبکۀ ملی برای نابینایان در کشور تشکیل شود که پاسخگوی خواسته‌های تمامی نابینایان باشد.
اخذ مجوز از سازمان نظام روان‌شناسی یا بهزیستی به‌منظور پیگیری مطالبات جامعۀ روان‌شناسان
کارگروه تربیت روان در حوزۀ فردی و خانواده، حتی پس از پایان برگزاری همایش به فعالیت خود در فضای مجازی ادامه داده است. در این کارگروه، توجه به ابعاد و متغیرهای روان‌شناسی در حوزۀ نابینایان به‌صورت فرایندمحور اشاره شده و بر دو بعد پیشگیری و درمان تأکید جدی شده است. ضرورت آگاه‌سازی متخصصان چشم‌پزشک به‌منظور آگاهی‌رسانی به آنان در خصوص افراد دارای آسیب بینایی و وضعیت روانی آنان پس از بروز آسیب بینایی، از دیگر موارد مطرح‌شده در این کارگروه بوده است. در دسترس بودن مشاوران، روان‌شناسان و مددکاران نابینا و بینا که با آسیب‌های روان‌شناختی و مشکلات جامعۀ هدف آشنایی دارند و می‌توانند به افراد آسیب‌دیدۀ بینایی کمک کنند، از دیگر نکات مطرح‌شده در کارگروه تربیت روان است. اعضای این کارگروه معتقدند چنانچه کارگروهی با مجوز رسمی از سازمان نظام روان‌شناسی یا سازمان بهزیستی که بتواند مطالبات جامعۀ روان‌شناسان و رشته‌های مرتبط را به آسانی پیگیری کند ایجاد شود، در پیشبرد اهداف این صنف بسیار مؤثر خواهد بود.
نگارش هفده بند در بیانیۀ پایانی همایش همبینایی و زیستی نو
پس از برگزاری کارگروه‌های تخصصی و ارائۀ نظرات آنها به دبیرخانۀ همایش و بررسی جزئیات آن تا دو هفته پس از مراسم اختتامیه، درنهایت بیانیه‌ای شامل هفده بند منتشر شد تا طی سال جاری سمن‌های ویژۀ نابینایان و کنشگران افراد دارای معلولیت آن را در دستور کار پیگیری‌های خود قرار دهند. در ادامه، به برخی از بند‌های این بیانیه اشاره می‌شود.
در بند دوم این بیانیه و به سبب اهمیت مناسب‌سازی فضای مجازی برای نابینایان آمده است: از ستاد مناسب‌سازی کشور تقاضا می‌شود دسترس‌پذیری وبگاه‌های اینترنتی بر اساس استاندارد wcag و رعایت آن را برای تمام سازمان‌های دولتی، شرکت‌های خصوصی و توسعه‌دهندگان در فضای مجازی، طبق قانون، پیگیری کند و در صورت عدم اجرا، برخورد‌های قانونی با آنها صورت گیرد. برای کسانی که در این ارتباط محدودیتی برای آنها شکل می‌گیرد، حق شکایت از ارائه‌کنندگان خدمات در فضای مجازی که این استاندارد‌ها را رعایت نکرده‌اند، به قانون اضافه شود.
در مادۀ سوم این بیانیه، مناسب‌سازی مبلمان شهری توصیه شده و آمده است: تمامی خدمات اجتماعی به‌صورت فیزیکی مانند: پیاده‌رو‌ها؛ بانک‌ها؛ مراکز خرید؛ پایانه‌های حمل و نقل عمومی؛ اماکن فرهنگی، تاریخی، گردشگری و…با استفاده از خطوط برجسته و ابزارهای صوتی و بریل، از طرف متولیان و نهادهای مربوط با نظارت ستاد مناسب‌سازی کشور دسترس‌پذیر شود. در مادۀ چهارم این بیانیه از عصای سفید به‌عنوان نماد استقلال افراد نابینا و کم‌بینا یاد شده است. در این بند اشاره شده است که بر تمامی تشکل‌های مرتبط با نابینایان، سازمان آموزش و پرورش استثنایی و خانواده‌های افراد نابینا فرض است از همان دوران کودکی در راستای افزایش خودباوری و تقویت اعتمادبه‌نفس اعضای جامعۀ هدف و تقویت استقلال فردی آنها، جهت‌یابی و حرکت به کمک عصای سفید را به نابینایان آموزش دهند.
در مادۀ پنجم این بیانیه، بر ضرورت ترویج خط بریل به‌عنوان سواد افراد نابینا و کم‌بینا در تمامی سطوح زندگی آنها تأکید شده است. در این بند، سازمان بهزیستی، سازمان آموزش و پرورش استثنایی و وزارت علوم مکلف شده‌اند ضمن در اختیار گذاشتن ابزارهای لازم ازجمله کاغذ مخصوص، لوح و قلم مناسب، ماشین‌تحریر بریل و فناوری‌های جدید مرتبط با خط بریل مانند نوت‌تیکر و…برای آموزش و اشتغال نابینایان، زمینۀ فراگیری و استفاده بیشتر نابینایان از خط بریل را فراهم کنند.
در مادۀ هفدهم و پایانی بیانیۀ این همایش نیز آمده است: همایش همبینایی و زیستی نو هرسال با پیگیری شبکۀ ملی نابینایان و به میزبانی یکی از تشکل‌های استانی، در یکی از شهرهای ایران برگزار شود.
مخلص کلام آنکه مدیران مؤسسۀ نگاه آفتاب مهر با ترسیم یک راه روشن که حاکی از آینده‌نگری و نگاه باز آنها نسبت به افراد با آسیب بینایی است، در تلاش هستند با ایجاد زیرساخت‌های لازم، زمینۀ رشد و بهبود کیفیت زندگی نابینایان و کم‌بینایان در استان کرمان را فراهم کنند. باشد که این مؤسسه به‌عنوان یک الگو در سایر استان‌ها مورد توجه قرار گیرد و خدمات آن فرا‌تر از یک استان و در سطح ملی برای نابینایان عرضه شود.
