نواک: نوای کتاب در گفتگو با صاحبنظران نابینا
از میان صدای خش خش برگهای پاییز میگذریم و با آوای باران به سراغ نوای موسیقی میرویم تا از میان حرکت انگشتان بر روی تارها نظارهگر زندگی کسانی باشیم که روح و جسم خود را در راه یادگیری و یاددهی این هنر زیبا فدا کردهاند.
میزبان مبین دهقانیان شدهایم، جوانی که از کودکی به فراگیری موسیقی اهتمام داشته و دوره آکادمیک را هم به آموختن هرچه بیشتر آن اختصاص داده است. وی نوازنده پیانو است و تحصیلات خود را نیز در رشته پیانو در مقطع کارشناسی ارشد دانشکده هنر دانشگاه تهران ادامه میدهد. دهقانیان بیست و چهار ساله حدود هفده یا هجده سال است که با موسیقی آشناست ولی موسیقی جدی را از ده یا دوازده سالگی با نت خوانی بریل نزد داود جعفری شروع کرده است.
دهقانیان در شروع صحبتهای خود تأکید دارد که نوازندگی به بینایی نیاز ندارد و تمام نوازندههای حرفهای هنگام نوازندگی چشمان خود را میبندند؛ او اشاره میکند که بینایی حسی نیست که سرعت انگشتان را از حد خاصی بیشتر دنبال کند. محدودیت در موسیقی برای نابینایان را فقط در حفظ کردن قطعات توسط آنها برای نواختن میداند. این در حالی است که نوآموزان بینا، نت را جلوی دستشان میگذارند و شروع به نواختن میکنند تا هماهنگی لازم بین دست و دانششان فراهم شود.
نکته دیگر این است که معلم هنگام آموزش ساز به نابینا، -فرقی ندارد چه سازی باشد- باید زمان بیشتری اختصاص دهد تا فرد نابینا با محیط سازگاری پیدا کند و این مستلزم وقتی است که کمکم بشود ساز را به عنوان یک جسم خارجی مثل بدن خود بشناسند. یکی از ویژگیهای مهم هنر این است که فرد را از اتاق امن خود بیرون میکشد در حالی که افراد نمیخواهند از اتاق امن خود بیرون بیایند و به دایره شنیدار خود شک کنند.
دهقانیان برای کسانی که قصد شنیدن موسیقیهای خوب و گوش کردن به قطعات با کیفیت را دارند به معرفی پلتفرمهایی میپردازد که حتی در یادگیری هم میتواند به آنها کمک شایانی کند. این پلتفرمها و اپلیکیشنها به گونهای هستند که برای تاکبک و انویدیای هم دسترسیپذیری دارند و از این رو بسیار کاربردی و مفید هستند. شرح توضیحات درباره سایتها و پلتفرمهای موسیقی را میتوانید در پادکست دنبال کنید.
دهقانیان در معرفی شخصیتهای برتر در موسیقی و زندگیهای آنها نیز کتابهایی را معرفی میکند تا هنر دوستان و هنرجویان بتوانند با زندگی و آثار بزرگان این حوزه آشنا شوند و با فراغ بال بیشتر دست به انتخاب راه خود بزنند. از جمله آثار معرفی شده کتاب 101 اثر ممتاز از بزرگان موسیقی جهان تألیف مارتین بوک اسپن با ترجمه علی اصغر بهرام بیگی که در آن به زندگی 36 موسیقیدان و معرفی آثارشان پرداخته شده و کتاب درک و دریافت موسیقی اثر راجر کیمیین با ترجمه حسین یاسینی و همچنین پادکستهایی در شناخت و درک و دریافت موسیقی از شاهین فرهت که نشر ماهور به انتشار آن میپردازد و یا ویدیوهایی از استاد پیانوی قرن بیستم از آن جمله آثاری هستند که راجع بهشان در پادکست نکات مهمی را خواهید شنید.
دهقانیان به عنوان حرف پایانی برای دوستانش بیان میکند که: هنر گرچه وسیلهای برای لذت بردن از زندگی است، اما خودش یک زندگی جداست؛ یعنی نمیشود دست در آب گذاشت و انتظار داشت تا شنا یاد بگیریم! اگر واقعاً میخواهیم وارد رشته هنر شویم این موضوع مستلزم یک تلاش بزرگ است. گاهی در فرهنگ ما این گونه یاد گرفتهایم که تلاش به منزله ریاضت کشیدن است؛ که در مورد ساز یعنی به مدت طولانی پای ساز بنشینیم و ساز بزنیم که در بلند مدت موجب دیسک کمر و گردن میشود و بعد از آن آرتروز مفاصل و بیماریهای دیگر را به دنبال دارد؛ این یک اشتباه است؛ تلاش در اینجا به معنی تلاش ذهنی است و من در سالهای اخیر به این نتیجه رسیدهام که دست کاری را میکند که ذهن فرمانش را صادر کرده باشد؛ پس برای تمرکزتان بیشتر تمرین کنید و اگر میخواهید وارد رشته هنر شوید حتماً ورزش بخش مهمی از زندگیتان باشد. حتماً باید تلاش کرد تا بعد بتوان از آن تلاش لذت برد.
همراهان میتوانند برای تهیه کتابها و منابع مطالعاتی خود به بخشهای نابینایان و کمبینایان کتابخانههای عمومی در سراسر کشور مراجعه کنند.