چهارم ژانویه روز جهانی بریل و در امریکا ماه ژانویه ماه سواد بریلخوانی است.
امسال در دنیا سالگرد دویستسالگی بریل جشن گرفته شد. مصادف شدن این مناسبت با سیاُمین سال تولد صفحهخوان جاز باعث شد که شرکت فیریدِم سایِنتیفیک بخشی از یکی از اپیزودهای افاسکَست که پادکست این شرکت است را به اهمیت بریل و معرفی وبسایت لیوینگ بریل اختصاص دهد.
بخشی از این پادکست مصاحبهای بود با میخال تکاچیک از کشور اسلواکی. او یکی از اعضای کارگروه و نیروی ویژه اتحادیه نابینایان اروپا در زمینه بریل و مدیر وبسایت لیوینگ بریل است و در این مصاحبه در مورد این وبسایت صحبت میکند.
از آنجاییکه بریل یک فناوری مهم برای نابینایان است و وبسایت لیوینگ بریل میتواند برای افزایش دانش ما در زمینه بریل مفید باشد در این شماره از نسل مانا در ستون فناوری خلاصهای از این مصاحبه را میخوانید.
اُولِگ: میخال، به افاسکست خوش آمدی.
میخال: درود به همه شنوندگان این پادکست. اولگ، به تو هم سلام میکنم. از دعوتت سپاسگزارم.
اولگ: خوشحالم که اینجا هستی. بیا با معرفی خودت شروع کنیم. کی خواندن و نوشتن بریل را شروع کردی؟
میخال: من از دوسالگی نابینا بودهام، بنابراین از دوران کودکی خواندن بریل را شروع کردم. من در مدرسه ابتدایی مخصوص نابینایان در لِوُوچا تحصیل کردم؛ شهری که حالا در آن کار میکنم. بریل پایه دانش و تحصیلات من بود و اساس آموزش در مدرسهام محسوب میشد؛ بنابراین در واقع بریل تنها الفبای من است.
اولگ: وقتی در مدرسه بودی آیا به کامپیوتر دسترسی داشتی؟ آیا موتورهای متن به گفتار و این قبیل امکانات برای شما وجود داشت؟
میخال: من متولد ۱۹۸۵ هستم، بنابراین سالهای مدرسه من مربوط به اوایل دهه ۹۰ میلادی است. در آن زمان، کامپیوترها حتی در مدارس عادی اسلواکی چندان رایج نبودند، چه برسد به مدارس نابینایان. ما از نوعی دستگاههای الکترونیکی که حالا به آنها نوتتیکِر گفته میشود به نام یورِکا ای ۴ که ساخت استرالیا بود استفاده میکردیم. من واقعاً از اینکه بریل در این دستگاهها بهصورت کاملاً یکپارچه بهکاررفته بود لذت میبردم.
اولگ: آیا حالا در کشورت شرایط تغییر کرده است؟ آیا با توسعه فناوریهای دیگر، علاقه به بریل در مدارس نابینایان کمتر شده؟
میخال: در حال حاضر در تلاشیم که کودکان نابینا و کمبینا را در یک محیط آموزشی فراگیر آموزش دهیم؛ یعنی آنها در مدارس معمولی تحصیل میکنند. اما فراهمکردن بریل و گرافیک لمسی برای این دانشآموزان دشوار است، زیرا این مدارس بهاندازه کافی مجهز نیستند و منابع، دانش و تجربه لازم برای گنجاندن بریل در سیستم آموزشی را ندارند؛ بنابراین نیاز به ترویج و تأکید بر اهمیت بریل و گرافیک لمسی وجود دارد. چون بسیاری از این کودکان بدون مهارتهای لازم در دستور زبان، املا و سایر تواناییهایی که بریل به آنها میبخشد، از مدرسه فارغالتحصیل میشوند.
اولگ: آیا میتوانی از تجربهات برایمان بگویی؟ آیا واقعاً در روشی که این کودکان و نوجوانان برای آینده آماده شدهاند تفاوتی را مشاهده میکنی؟ آیا واقعاً مواردی را میبینی که دانش بریل میتوانست برایشان مفید باشد؟
میخال: کاملاً. یادگیری بریل در مدرسه ابتدایی یک مهارت پایه است، همانطور که خواندن برای یک کودک بینا ضرورت دارد. بریل متن است و متن از ابتدا بخشی از زندگی یک کودک بینا است؛ از روی بستهبندیهای مواد غذایی گرفته تا کتابها، منابع آموزشی، نشریهها و غیره. من دلیلی نمیبینم که چرا یک کودک نابینا نباید به این مسیر یادگیری دسترسی داشته باشد. به نظر من از آنجاییکه ما نابینا هستیم، این واقعاً مهم است که ما از همه مسیرهای موجود برای دریافت اطلاعات استفاده کنیم. کودکان نابینا یک حس را ازدستدادهاند؛ اگر توانایی خواندن لمسی نیز از آنها گرفته شود، عملاً یکی دیگر از حواس آنها حذف میشود. در قرن بیست و یکم ما باید از همه حواس خود برای دریافت اطلاعات استفاده کنیم، چون امروزه از هر طرف تحت هجوم اطلاعات هستیم.
اولگ: تو به همراه سایر افراد در تلاش هستید که نه تنها در کشور خودتان بلکه در سراسر اروپا و حتی در سراسر جهان حال و آینده بریل را تغییر دهید. در مورد ابتکاراتی در این زمینه که بخشی از آنهایی صحبت کن.
میخال: من عضو کارگروه بریل اتحادیه نابینایان اروپا و در واقع در حال حاضر عضو کمیته رهبری این گروه هستم. اولین انگیزه ما این بود که اطلاعات زیادی در مورد بریل که در سراسر اروپا پخش شده است را جمعآوری کنیم. چون بسیاری از اعضای اتحادیه نابینایان اروپا دارند کارهای جالبی را انجام میدهند و آنها در برخی از موارد از بریل استفاده میکنند؛ بنابراین اولین فکر ما این بود که ما باید یک محل یا مسیر اطلاعاتی را ایجاد کنیم تا بتوانیم در آنجا این اطلاعات را ارائه دهیم. برای این کار ما یک وبسایت به نام لیوینگ بریل ایجاد کردیم که در حال حاضر مرجع اطلاعات مربوط به بریل در اروپا است. ما اطلاعات زیادی در مورد خط بریل، رویدادهای مربوط به بریل، مطالب بریل و دستگاههای بریل را جمعآوری کردهایم و وبسایت دارد بهتدریج پرمحتواتر میشود. این یکی از کارهایی است که این کارگروه انجام میدهد.
اولگ: خوب، اگر من یک بریلباز با سالها تجربه باشم و نیازی به مجاب شدن من در مورد مفیدبودن بریل وجود نداشته باشد چه میشود؟ آیا چیزی وجود دارد که در وبسایت لیوینگ بریل برایم جالب باشد؟
میخال: من افراد اینچنینی را هم تشویق میکنم که به وبسایت لیوینگ بریل سر بزنند. مطالب خوبی برای این دسته از کاربران هم در وبسایت وجود دارد. بهعنوان مثال نظرسنجی بزرگی است که ما سال گذشته در مورد نمایشگرهای بریل انجام دادیم. نحوه استفاده از آنها، آنچه که کاربران نقاط قوت یا ضعف نمایشگرهای بریل میدانند و غیره. نتایج این نظرسنجی در وبسایت موجود است و میتوانید آن را بخوانید. مثلاً میتوانید ببینید که طبق گزارش شرکتکنندگان، آنها از چند نوع نمایشگر بریل استفاده میکنند. همچنین شاید بیشتر از ۱۵ جدول از تجزیه و تحلیلهای مختلف و اطلاعات جالب در مورد بریل در وبسایت وجود داشته باشد. مطالب جالب دیگری هم در وبسایت وجود دارد. بهعنوانمثال سال گذشته مقالهای در مورد تسلط در خواندن بریل منتشر کردیم. این مقاله اطلاعات زیادی دارد که واقعاً میتواند برایتان جالب باشد. من خودم واقعاً این مقاله را بسیار مفید دیدم و اطلاعات و روشهایی را یاد گرفتم و شروع کردم به تلاش برای کمی متفاوت خواندن بریل و نتایج این تغییر را مشاهده میکنم. در حال حاضر من بریل را کمی سریعتر میخوانم.