یکی از گجت‌هایی که اخیراً وارد بازار شده است عینک رِی بَن مِتا است که هرچند یک وسیله با کاربری عمومی است و مخصوص نابینایان و کم‌بینایان طراحی نشده، اما افراد نابینا و کم‌بینا هم می‌توانند از بعضی امکانات آن مثل ربات هوش مصنوعی شرکت متا بهره ببرند.
در این شماره از ماهنامه نسل مانا مطلبی برگرفته از فصلنامه اَکسِس‌وُرلد را در زمینه بررسی این گجت از دیدگاه یک نابینا یا کم‌بینا می‌خوانید.
عینک ری بن متا چیست؟
عینک ری بن متا برای کاربران رسانه‌های اجتماعی طراحی شده است تا این کاربران بتوانند با استفاده از یک عینک شیک مجهز به دوربین و بلندگو تصاویر و ویدئوها را به حساب‌های رسانه‌های اجتماعی خود اضافه کنند. بخش عمده‌ای از این کار با یک دستیار دیجیتال، مانند سیری یا الکسا که با میکروفون داخلی فراخوانی می‌شود، انجام می‌شود؛ بنابراین توجه به این نکته مهم است که عینک متا برای کاربران نابینا و کم‌بینا طراحی نشده است. این واقعیت که برخی از ویژگی‌های این عینک برای افراد نابینا و کم‌بینا مفیدند کاملاً تصادفی است.
این موضوع همچنین توضیح می‌دهد که چرا این عینک در مقایسه با سایر عینک‌های هوشمند که به طور خاص برای نابینایان و کم‌بینایان طراحی شده‌اند قیمت مناسبی دارد و در فروشگاه‌های لوازم دیجیتال معمولی در دسترس است. یکی دیگر از مزایای طراحی‌نشدن این عینک صرفاً به‌عنوان یک فناوری کمکی، شیک و قابل سفارشی‌سازی بودن آن است. فریم این عینک خوش‌ساخت است، ظاهر خوبی دارد و می‌توان لنزهای طبی با طیف گسترده‌ای از فیلترهای تابش خیره‌کننده را روی آن نصب کرد. علاوه بر ویژگی‌های فناورانه، این عینک می‌تواند لنزهای معمولی و غیردیجیتالی بسیار کاربردی را هم داشته باشد.
عینک متا چگونه کار می‌کند؟
یکی از ویژگی‌هایی که توجه زیادی را به خود جلب کرده است امکان صحبت با عینک و دریافت اطلاعات با دستورات صوتی است. اگرچه این موضوع درست است، اما توجه به این نکته مهم است که این عینک باید به یک تلفن هوشمند یا تبلت متصل باشد. خود عینک متا صرفاً محلی برای قرارگیری دوربین، بلندگوها و میکروفون است. تمام پردازش هوش مصنوعی در دستگاه هوشمند موجود در جیب، کوله‌پشتی یا کیف شما اتفاق می‌افتد.
در نتیجه استفاده از عینک متا با دانلود برنامه رایگان متا ای‌آی از فروشگاه برنامه‌های اپل یا فروشگاه گوگل پلی، نصب آن روی تلفن یا تبلت و سپس اتصال عینک به دستگاه از طریق بلوتوث آغاز می‌شود.
عینک متا دارای یک باتری قابل‌شارژ داخلی و یک روش شارژ هوشمندانه است. جعبه عینک به‌عنوان یک ایستگاه شارژ نیز عمل می‌کند. خود جعبه با کابل یواس‌بی نوع سی شارژ می‌شود. هروقت که عینک در جعبه‌اش قرار داده شود به طور خودکار شارژ می‌شود. پس از شارژ کامل، جعبه می‌تواند عینک را چندین بار بدون نیاز به پریز برق شارژ کند. عینک متا پس از شارژشدن از حدود چهار ساعت استفاده متوسط و حدود پنج ساعت پخش مداوم صدا مثل پخش موسیقی یا پادکست پشتیبانی می‌کند.
امکان هوش مصنوعی
بسیاری از ما با هوش مصنوعی آشناییم. هر زمان که از سیری، الکسا یا دستیار گوگل سؤالی می‌پرسیم از هوش مصنوعی استفاده می‌کنیم. برنامه‌هایی مانند سیینگ ای‌آی، لوک‌آُوت و بی مای آیز همگی از هوش مصنوعی برای شناسایی اشیا یا رنگ‌ها، تشخیص متن و توصیف محیط استفاده می‌کنند. عینک متا از متا ای‌آی برای پردازش دستورات صوتی یا تصاویر دوربین واقع در سمت چپ بالای قاب عینک استفاده می‌کند.
پس از جفت‌شدن و اتصال از طریق بلوتوث کاربران می‌توانند دستورات صوتی صادر کنند. به‌عنوان‌مثال «هی متا ساعت چند است؟» یا «هی متا امروز هوا چطور است؟». مهم‌تر از همه برای نابینایان و کم‌بینایان می‌توان از عینک خواست که «نگاه کنند و توصیف کنند» یا «نگاه کنند و بخوانند». به‌عنوان‌مثال، «هی متا نگاه کن و چیزی را که جلوی من است توصیف کن» یا «هی متا نگاه کن و چیزی را که در دست من است بخوان». در هر مورد، عینک با اطلاعات مناسب پاسخ می‌دهد. می‌توانید سؤالات تکمیلی را هم بپرسید. به‌عنوان‌مثال اگر متا می‌گوید یک ماشین جلوی شما است، می‌توانید بپرسید: «ماشین چه رنگی است؟» یا «مدل ماشین چیست؟»
متا تمایل زیادی به خلاصه‌کردن متنی که می‌خواند دارد. اگرچه این موضوع می‌تواند در بعضی مواقع، مثلاً هنگام مرتب‌سازی کاغذها مفید باشد، اما اگر هدف خواندن کل یک سند باشد این روش مناسب نیست. معمولاً گفتن چیزی شبیه «هی متا نگاه کن و تک‌تک کلمات را بخوان» می‌تواند برای رفع این مشکل کارساز باشد.
خلاصه‌سازی به‌ویژه برای خواندن منوهای رستوران مفید است. به‌جای گوش‌دادن به کل منو از ابتدا تا انتها متا می‌تواند به‌سرعت موارد خاصی را بررسی کند یا بخش‌هایی مانند ساندویچ، دسر یا محدوده قیمت‌ها را خلاصه کند که این به سؤالات بعدی ما بستگی دارد.
مشکل توهّم
کارشناسان به شما خواهند گفت که هوش مصنوعی گاهی اوقات چیزی به نام «توهّم» ایجاد می‌کند و اطلاعات غلط را به ما می‌دهند که عینک متا از این مشکل مصون نیست.
به دلیل همین داشتن توهّم، هوش مصنوعی هنوز قادر به ارائه راهنمایی پیمایش قابل‌اعتماد یا تبدیل‌شدن به جایگزینی برای ابزارهایی مانند عصای سفید برای جهت‌یابی و حرکت نیست. سرعت پردازش نسبتاً سریع است، اما برای چیزی مانند عبور از خیابان به‌اندازه کافی فوری یا دقیق نیست.
یک بررسی کوتاه
همان‌طور که قبلاً ذکر شد، عینک متا مجهز به ویژگی‌هایی است که برای ایجاد یا مصرف محتوای رسانه‌ای از آن انتظار می‌رود. یک دوربین بالای لنز سمت چپ قرار دارد. داخل دسته چپ کنار لولا، کلید روشن و خاموش قرار دارد که باید آن را برای روشن‌کردن به جلو و برای خاموش‌کردن به عقب فشار دهید. در داخل هر دو دسته نزدیک گوش، بلندگوهایی با کیفیت صدای خوبی قرار دارند. در قسمت بیرونی دسته راست، یک صفحه لمسی وجود دارد که چندین عملکرد را انجام می‌دهد. مثلاً برای تنظیم صدا باید انگشت را روی این صفحه به جلو یا عقب بکشید و برای پاسخ به تماس‌های تلفنی باید روی آن ضربه بزنید. در قسمت جلو، بالای دسته سمت راست یک دکمه کوچک وجود دارد که با فشاردادن آن عکس گرفته می‌شود. برای ضبط ویدئو باید این دکمه را فشار طولانی دهید و برای توقف آن را دوباره بفشارید. در نهایت بالای لنز سمت راست یک چراغ کوچک وجود دارد که هنگام گرفتن عکس یا ویدئو علامت می‌دهد. چیزی که برای افراد بینا مفید است تا بدانند چه زمانی در مقابل دوربین‌اند.
برنامه‌های یکپارچه
ازآنجاکه متا ای‌آی محصولی از شرکت متا است، در درجه اول با برنامه‌های موجود در اکوسیستم متا مانند واتس‌اَپ، مسنجر و اسپاتیفای ارتباط برقرار می‌کند. استثنائات قابل‌توجه و شاید امتیازاتی برای کاربران نابینا و کم‌بینا بی مای آیز و آیرا اند. هر دو را می‌توان از طریق برنامه متا ای‌آی متصل و با عینک به‌صورت هندزفری از آنها استفاده کرد. یک محدودیت این است که امکان هوش مصنوعی بی مای آیز با عینک کار نمی‌کند و فقط تماس با داوطلبان بینا پشتیبانی می‌شود.
منبع: شماره پاییز ۲۰۲۵ از مجله اکسس‌ورلد
