سلام! من آموزگار پایه اول در مشهد هستم و در این مطلب تلاش کرده‌ام نکاتی را پیرامون شروع سال تحصیلی خدمت اولیای محترم مدرسه ارائه کنم. در ادامه با ما همراه باشید.
برگزاری تور مدرسه‌گردی، اولین پیشنهاد ماست؛ در مشهد، مدارس پیش‌‌دبستانی جدا از مدارس ابتدایی هستند و به همین علت، نو ورودی‌های کلاس اول، اولین بار است که در محیط مدرسه قرار می‌گیرند. بهتر است روزی خلوت و بدون حضور دانش‌آموزان بزرگ‌تر، روز اول و آشنایی این بچه‌ها با مدرسه درنظر گرفته شود. هدف اصلی از برگزاری این تور، آشنایی بچه‌ها با بخش‌های مختلف مدرسه است. دانش‌آموزانِ بینا، به‌راحتی در یکی دو روز اول حضور در مدرسه، تمام بخش‌های مختلف مدرسه را یاد می‌گیرند؛ بخش اعظم این یادگیری، از طریق مشاهده رفتار سایر دانش‌آموزان – مانند دنبال کردن مسیر یکی از هم‌کلاسی‌ها به دفتر مدرسه – صورت می‌گیرد. برگزاری تور مدرسه‌گردی اگرچه برای دانش‌آموزان عادی بسیار مفید و تأثیرگذار است، اما، برای دانش‌آموزان ما الزامی است. کلاس درس، دفتر مدرسه، سرویس بهداشتی، آبخوری، محل قرارگیری سطل‌های زباله در سالن یا حیاط مدرسه و سالن اجتماعات، از مواردی هستند که لازم است به بچه‌ها آموزش داده شود. باید دقت شود فرصت استفاده از سایر حواس مانند شنوایی و لامسه به دانش‌آموزان داده شود. نکته مهم آن است که فقط بردن دانش‌آموزان به دفتر و گفتن اینکه اینجا دفتر است، کافی نیست؛ باید ویژگی‌هایی مانند نوع و جنس در، جنس دیوار‌ها و… توسط دانش‌آموزان درک شود تا جهت‌یابی و تشخیص مکان‌های مختلف امکان‌پذیر باشد. در مثال دیگر، برای نشان دادن مکان سطل آشغال، می‌توان کنج دیوار‌ها را نشانه قرار داد. شناسایی مکان سرویس بهداشتی می‌تواند به کمک صدای تهویه صورت بگیرد. شاید آشنایی با مکان دفتر سرپرستی در روز اول مدرسه چندان ضروری نباشد، اما آگاهی از سرویس بهداشتی، سطل زباله و… ضروری است. این آموزش همراه با تمرین و درگیری حواس مختلف، تثبیت می‌شود. می‌توان با راهنمایی به آن‌ها آموزش داد بعد از چند قدم و در چه جهت‌هایی می‌توانند به کلاس درس برسند؛ سپس دانش‌آموزان مرحله به مرحله به طور مستقل این مسیر را طی می‌کنند. اینکه بدانند می‌توانند بدون همراهی پدر و مادر یا مربی به کلاس خود بروند، به آن‌ها اعتماد به نفس و آرامش خاطر می‌بخشد. لازم است به اولیا زمان کافی داده شود تا با دقت محل دقیق سینک دستشویی، کاسه توالت، شیر آب، نگهدارنده شلنگ، جای سطل و دستمال، دکمه یا دستگیره سیفون، و… را به فرزندان خود آموزش دهند. شرایط دانش‌آموز نابینا و بینا متفاوت است؛ کودک نابینا با ناآگاهی از مکان کاسه توالت ممکن است دچار اضطراب شود. این مسئله می‌تواند به یک معضل بزرگ تبدیل شود؛ مانند کودکی که به علت عدم آگاهی، اضطراب و خجالت، لباس خود را کثیف می‌کند؛ یا کودکی که به اجبار از رفتن به توالت امتناع می‌کند و ساعت‌ها منتظر می‌ماند تا به منزل برود. افرادی که بیشتر با دانش‌آموزان در ارتباط هستند، مانند مدیر، معاون و مشاور، باید زمانی را برای ارتباط نزدیک، بدون استفاده از لوازم صوتی مانند میکروفون را اختصاص دهند. این صحبت کردن بدون استفاده از ابزار صوتی و از نزدیک، موجب تشخیص راحت‌تر صدای آن‌ها می‌شود. دانش‌آموزان کم‌بینا هم می‌توانند با چهره و استایل آن‌ها آشنا شوند. نکته دیگر آنکه، باید به دانش‌آموزان حس امنیت بدهیم. برای مثال، اگر نسبت به جاماندن از سرویس مدرسه نگرانی دارند، باید به آن‌ها اطمینان داد که این اتفاق رخ نخواهد داد و راننده‌ها تا زمانی که آن‌ها را پیدا نکرده‌اند، مدرسه را ترک نمی‌کنند؛ همچنین خود رانندگان هم باید توجه و پیگیری بیشتری نسبت به دانش‌آموزان نو ورود داشته باشند. حتی می‌شود از هم‌سرویسی‌های بزرگ‌تر خواست، آن‌ها را در مسیر رسیدن به سرویس همراهی کنند. همچنین به آن‌ها بگوییم در صورت بروز مشکل و پیدا نکردن مسیر، می‌توانند با صدا کردن مدیر، معاون، مشاور و… از آن‌ها کمک بگیرند. همراهی و کمک در جهت‌یابی دانش‌آموزان نابینا در روز‌ها و هفته‌های اول، می‌تواند به دانش‌آموزان بزرگ‌تر هم سپرده شود. البته باید توجه داشت، استقلال کودک از بین نرود. گاهی ممکن است بچه‌ها – مخصوصاً در مدارسی که گروه‌های مختلف استثنایی مشغول تحصیل هستند – رفتار‌هایی داشته باشند که دانش‌آموزان نابینا را آزرده کند. برای مثال، ممکن است دانش‌آموزانی که از خط بریل استفاده می‌کنند، مورد تمسخر دانش‌آموزانی قرار بگیرند که از کتاب‌های درشت‌خط استفاده می‌کنند. لازم است مراقبت و توجه بیشتری در ابتدای سال نسبت به این مسئله وجود داشته باشد. در این راستا قرار دادن کلاس دانش‌آموزان نابینای نو ورود، در نزدیکی دفتر مدیریت یا معاونت مدرسه، می‌تواند مؤثر واقع شود. نکته مورد توجه دیگر اینکه، قبل از سرزنش یا مؤاخذه دانش‌آموزان، باید از آموزش واضح قوانین به آن‌ها اطمینان یافت. اتخاذ قوانین مختلفی در مدرسه مانند حرکت از سمت راست یا قرار دادن دست در مقابل صورت هنگام حرکت، می‌تواند تردد دانش‌آموزان را آسان‌تر کند. به عنوان نکته آخر، وجود کمد، قفسه یا جایگاه مشخص در مدرسه برای اشیای گم‌شده نیز می‌تواند بسیار مفید باشد.
