نقاشی با کلمات: قسمت پنجم: تاریخچۀ توصیف صوتی
جواد سقا: دانش‌آموخته دکتری علوم ارتباطات
توضیح‌های صوتی به قدمت افراد بینایی است که به افراد نابینا دربارۀ رویدادهای بصری که در دنیای اطراف آنها اتفاق می‌افتد توضیح می‌دهند. نیاز به توصیف بیشتر در فیلم از اواخر قرن بیستم احساس شد.
نخستین رکورد دانشگاهی مفهوم توصیف صوتی، در سال 1975 در پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد گری‌گوری فریزر ثبت شد. عنوان این پایان‌نامه «زندگی‌نامۀ خانم جین پیتمن» اقتباسی تماماً صوتی از تله‌پلی بود که برای نابینایان و کم نابینایان تهیه شد. فریزر، دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه ایالتی سانفرانسیسکو، در پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد خود به موضوع «تلویزیون برای نابینایان» پرداخت. بعدها طرح مفاهیم توصیف صوتی توسط فریزر زمینه‌ساز حضور نابینایان در سینما شد. رویکرد فریزر توضیح‌های صوتی «فیلم‌نویسی» بود. او اولین کسی بود که مفاهیم عمل و هنر AD را توسعه داد، اما پیش از آن، در سال 1964، چت اوری، کارمند نابینای وزارت آموزش و پرورش، از برنامه‌ای برای افراد ناشنوا مطلع شد. او پیشنهاد کرد که توصیف‌هایی در مورد فیلم‌ها برای افراد نابینا ارائه شود و سازمان‌های حامی نابینایان را تشویق کرد تا برای حمایت از AD در فیلم اقدام کنند. این سازمان‌ها بیشتر بر اشتغال افراد نابینا تمرکز داشتند. در سال 1980، وین وایت، از نمایندگان مجلس در واشنگتن دی‌سی، گروهی را جمع و در مورد امکانات توصیف صوتی برای نابینایان صحبت کرد و برنامه توسعه داده شد.
در سال 1981 مارگارت و کودی فانستیهل، برای اولین بار و به‌طور رسمی در تئاتر آرنا استیج در واشنگتن دی‌سی از توصیف صوتی برای افراد نابینا و کم‌بینا استفاده کردند. آنها در نمایش «سرگرد باربارا» هم‌زمان با مشاهدۀ زنده، از رویکرد غیرمجاز توصیف صوتی استفاده کردند. همچنین در همان سال سرویس توصیف صوتی را تأسیس کردند که تا پایان دهۀ 1980، بیش از پنجاه مؤسسه برخی از اجراهای تئاتر را همراه با توصیف صوتی ارائه دادند. سپس در 1982، توصیف صوتی با همکاری شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی با پخش هم‌زمان این خدمات به مخاطبان توسعه پیدا کرد.
در 1986 پارک ملی آمریکا نخستین تورهای کاست توصیف صوتی از موزه‌ها یا نمایشگاه‌ها را برای دو بنای تاریخی ملی مجسمۀ آزادی و قلعۀ کلینتون تولید کرد؛ بدین‌گونه توصیف مکان‌های گردشگری روی نوارها ضبط و هنگام بازدید از مکان موردنظر، ویژگی‌های آن بناها برای نابینایان پخش می‌شد.
در 1987 پرفسور گرگوری فریزر و آگوست کاپولا مؤسسۀ AudioVision را در دانشگاه ایالتی سانفرانسیسکو تأسیس کردند و نخستین پروژۀ توصیف هم‌زمان خود را در 1988 کلید زدند. در 1987 ـ 1988 برای نخستین بار، متروپولیتن واشنگتن با همکاری بنیاد آموزشی خانۀ تلویزیونی عمومی، توضیح‌های صوتی هماهنگ و از پیش ضبط‌شده را از طریق ماهواره در دومین برنامۀ صوتی کانال SAP پخش کردند.
در 1988جیمز استووال، از تولسا، توضیح‌های صوتی نمایش‌ها و فیلم‌های تلویزیونی کلاسیک را برای ویدیوهای خانگی تولید کرد. استوال یک‌سال بعد شبکۀ تلویزیونی روایت را برای ارائۀ توضیح فیلم‌ها در تلویزیون کابلی تأسیس کرد.
در 1994 توصیف‌کنندگان صوتی از سراسر ایالات‌متحده در نشستی به برگزاری کنفرانس سال آینده متعهد شدند و در 1995 توضیح‌های صوتی بین‌المللی (ADI) نخستین جلسۀ خود را به میزبانی مرکز هنرهای نمایشی جان‌اف کندی در واشنگتن دی‌سی برگزار کرد. در 1998 کنگرۀ آمریکا با اصلاح قانون توان‌بخشی، آژانس‌های فدرال را ملزم کرد که فناوری الکترونیکی و اطلاعاتی خود را برای افراد دارای معلولیت در دسترس قرار دهند. بر اساس این قانون از ژوئن 2001، تمام فیلم‌ها، ویدئوها، چند‌رسانه‌ای‌ها و فناوری اطلاعات که توسط آژانس‌های فدرال تهیه می‌شوند باید شامل توضیح‌های صوتی باشند.
در 1999 کمیسیون ارتباطات فدرال (FCC) اعلامیۀ خود را در مورد قوانین پیشنهادی برای توضیح‌های صوتی مرحله‌ای برای تلویزیون اعلام کرد. این کمیسیون در سال 2000 قوانینی را اجرا کرد که شبکه‌های پخش عمده و شرکت‌های کابلی در 25 بازار برتر تلویزیون را ملزم می‌کند در هر سه‌ماه از آوریل 2002، برای نابینایان، پنجاه‌ساعت برنامۀ توصیفی ارائه کنند.
در 2006 گروهی از توصیف‌کنندگان صوتی در کنفرانس سالانۀ رهبری و تبادل در هنر و معلولیت گرد هم آمدند و ائتلاف توصیف صوتی (ADC) را تشکیل دادند. در همین سال اتحادیۀ توصیف‌کنندگان صوتی کالیفرنیا «استانداردهای کالیفرنیا برای توصیف صوتی» را بر اساس رویکردهای گرگوری فریزر و پفانستیهل‌ها ایجاد کرد. اتحاد توصیف‌کنندگان صوتی کالیفرنیا استانداردهای توصیف صوتی خود را برای ایجاد استانداردهای ملی با ADC به اشتراک می‌گذارد.
در 2008 برنامۀ سانۀ توصیف و شرح داده شده با همکاری بنیاد آمریکایی نابینایان، دستورالعمل‌هایی را برای توصیف رسانه‌های آموزشی منتشر کرد.
در 2009 شورای آمریکایی نابینایان طرح توصیف صوتی خود را برای ارائۀ آموزش، ایجاد استانداردها، تشویق رشد، انتشار اطلاعات و تشویق مطالعات توصیف صوتی راه‌اندازی کرد.
در 2010 اوباما، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، قانون قرن بیست و یکم ارتباطات و دسترسی به ویدیو را امضا کرد که در کنار سایر ابتکارات دسترسی، چهار ساعت در هفته شرح صوتی در چهار شبکۀ پخش برتر و پنج کانال کابلی برتر را در 25 بازار پرجمعیت تعیین می‌کرد. این قانون گسترش تدریجی توضیح‌های صوتی را در طی سال‌ها برای دستیابی به پوشش صددرصدی در سراسر کشور تجویز می‌کند. در 2015 قانون ارتباطات قرن بیست و یکم و دسترسی به ویدیو برای توضیح‌های صوتی اجرایی شد.
اواسط دهۀ 1980، ایدۀ توضیح‌های صوتی از اقیانوس اطلس عبور کرد و به اروپا رسید. گویا در آن سال، برای اولین بار، تئاتر کوچکی به نام «رابین‌هود»، در منطقۀ اورهام، ناتینگهام‌شایر انگلیس، به‌صورت اجرای توصیف‌شده روی صحنه رفت. این موضوع در 1988، به‌نوبۀ خود الهام‌بخش تئاتر «رویال‌ویندزور» برای معرفی این سرویس بود. تئاتر رویال در 6 فوریه آن سال، پس از نصب تجهیزات لازم برای رساندن توضیح‌ها به گوش تماشاگران، نخستین نمایشنامۀ خود را با نام «بیرون رفتن» توصیف کرد. تا سال 2000، بیش از چهل سالن تئاتر در بریتانیا، به‌طور منظم اجراهای صوتی ارائه دادند. بریتانیا در آن مقطع ازنظر تعداد سالن پیشتاز بود.
در فرانسه پنج سالن تئاتر درگیر اجراهای صوتی بود و این کشور در جایگاه دوم قرار داشت، البته مطالعات جدیدتر نشان داده است که نخستین اجراهای تئاتر با توصیف صوتی در 1917 توسط بانو ارنست واترلو برای کمک به سربازان نابینای سنت دانستان انجام شده است. اینها می‌توانند خطوط آغازین نخستیم گزارش مکتوب توصیف صوتی (فریر 2016) باشند. بر اساس این گزارش، واترلو در معرفی تجربی توصیف شفاهی هم در اجراهای تئاتری هم در نمایش فیلم به لطف «روش شادی‌بخشش برای خلق تصاویر ذهنی» موفق بوده است؛ بااین‌حال هشت دهه بعد بود که AD شروع به ریشه‌یابی در نمایش‌ها و فیلم‌های تلویزیونی کرد.
