در بازار رو بهگسترش اپلیکیشنهای موبایلی، شبکههای اجتماعی سهمی برجسته و تعیینکننده یافتهاند؛ بسترهایی که هر یک با تمرکز بر موضوعات و مخاطبان خاص، نقشی مهم در شکلدهی به ارتباطات دیجیتال ایفا میکنند. از نخستین اجتماعات مجازی در فیسبوک، اورکات و توییتر گرفته تا پیامرسانها و پلتفرمهای بومی که طی سالهای اخیر با الهام از نمونههای جهانی ظهور کردهاند، مسیر تحول ارتباطات آنلاین در ایران و جهان همچنان با سرعتی چشمگیر در حال توسعه است.
در ایران نیز این روند فراز و نشیبهای قابل توجهی داشته است. حضور همزمان شبکههای جهانی و داخلی، تغییرات مداوم در الگوهای مصرف محتوا، استقبال گسترده از پیامرسانها و در مقاطع مختلف محدودیتهای اعمالشده بر برخی سرویسها، همگی موجب شدند کاربران ایرانی به دنبال فضاهایی تازه برای بیان، گفتگو و انتشار محتوا باشند. این شرایط زمینه را برای رشد شبکههای بومی فراهم کرد؛ شبکههایی که تلاش میکنند نیازهای کاربران ایرانی را بهتر بشناسند و تجربهای سازگار با فرهنگ و زبان فارسی ارائه دهند.
در میان این گزینهها، «ویترین» جایگاهی ویژه دارد؛ پلتفرمی که مدیریت آن بر عهده فردی است که داستان زندگی و مسیر حرفهای او الهامبخش فعالان حوزه فناوری شده است.
احسان وحیدیفرد – بنیانگذار و مدیر ویترین – دههشصتی درونگرایی است که از همان سالهای آغازین برگزاری کلاسهای کامپیوتر در دهه 70 و آشنایی با محیط ویندوز، گمشده خود را پیدا کرد. ورود او به دنیای اینترنت، نقطه عطفی بود که مسیر آیندهاش را تعیین کرد؛ مسیری که آنقدر برایش جذاب بود که از تحصیل در رشته دامپزشکی منصرف شد و راهی دنیای فناوری اطلاعات شد.
او با فعالیت در بسترهای رایج آن روزگار – از انجمنهای اینترنتی گرفته تا وبلاگنویسی – و سپس با راهاندازی سایت شخصیاش، تجربههایی گرانبها اندوخت؛ تجربههایی که امروز سرمایه اصلی او در اداره یک شبکه اجتماعی محسوب میشود.
وحیدیفرد پس از دریافت مدرک مهندسی نرمافزار، فعالیت حرفهای خود را در یک سازمان غیردولتی آغاز کرد؛ اما حادثهای ناگهانی زندگی او را دگرگون کرد و بینایی هر دو چشمش را از دست داد. ورود ناخواسته به جهانی جدید، سالها زمان، تلاش و بازتعریف دوباره تواناییها را طلب کرد تا او بتواند مهارتها و علایق خود را با شرایط تازه تطبیق دهد. با این حال، همین تجربه سبب شد اهمیت «دسترسپذیری» را بیش از پیش درک کند؛ موضوعی که در بسیاری از نرمافزارهای ایرانی کمتر مورد توجه قرار میگیرد. وحیدیفرد امروز یکی از معدود مدیران پلتفرمهای دیجیتال است که مسائل نابینایان را نه از نگاه بیرونی، بلکه از چشم یک تجربهگر واقعی میشناسد. به همین دلیل ویترین از همان ابتدا با رویکردی فراگیر طراحی شد؛ پلتفرمی که نابینایان، کمبینایان، سالمندان و دیگر گروههایی که معمولاً در اولویت طراحی نیستند، در آن احساس راحتی کنند.
ایده ویترین زمانی شکل گرفت که او پس از بازنشستگی زودهنگام و بررسی دقیق اپلیکیشنهای داخلی، به نبود یک میکروبلاگ بومی واقعی پی برد. نتیجه این بررسیها و گفتوگوها، تدوین طرح اولیه ویترین در سال ۱۴۰۰ بود. پس از آماده شدن بیزینسپلن و نسخه مفهومی، قرار شد یک تیم جوان نسخه اولیه (MVP) ویترین – که آن زمان هنوز نامی برایش انتخاب نشده بود – را توسعه دهد. اما با وجود تهیه سرور و فراهم شدن مقدمات، بدقولی تیم اولیه باعث شد فرصت طلایی برای عرضه زودهنگام از دست برود.
پس از این تجربه تلخ، وحیدیفرد با چند متخصص و برنامهنویس باسابقه وارد مذاکره شد تا این بار پروژه را به تیمی مطمئن، مجرب و متعهد بسپارد؛ تصمیمی که مسیر ویترین را دگرگون کرد و بستر شکلگیری نسخه نهایی را فراهم ساخت.
نسخه نخست ویترین در خرداد ۱۴۰۲ در فروشگاههای اپلیکیشن داخلی منتشر شد و طی دو سال گذشته با استقبال قابل توجه کاربران روبهرو شد. این پلتفرم اکنون با امتیاز ۴.۳ و هزاران کاربر فعال مسیر رشد خود را ادامه میدهد. ویترین امکان انتشار پستهایی تا ۱۰۲۴ کاراکتر همراه با تصویر را فراهم کرده و تعاملاتی همچون لایک، دیسلایک و ارسال نظر را در اختیار کاربران قرار میدهد. اما چیزی که ویترین را از بسیاری شبکههای دیگر متمایز میکند، رویکرد آن نسبت به «ارتباط واقعی» است.
در ویترین تلاش شده، بدون استفاده از الگوریتمهای پیچیده و رفتارهای پیشبینیگر که پستهای مهم را پنهان و محتواهای بیکیفیت را برجسته میکنند، گفتگو میان اعضا و دیدهشدن پستهای واقعی در اولویت قرار گیرد. رابط کاربری ساده، تجربه بصری آشنا، سرعت بالا، حالت تاریک، فونتهای متنوع و طراحی کم خستگی همگی در جهتی بهینهسازی شدهاند که کاربر بتواند بدون فشار ذهنی، ساعتها در فضا حضور داشته باشد.
از نظر جامعه کاربری نیز ویترین تلاش کرده فضایی متنوع و چندصدایی باشد؛ جایی که طیف گستردهای از تفکرات، سلیقهها و زمینههای فرهنگی بتوانند آزادانه حضور داشته باشند. از اساتید دانشگاه تا هنرمندان، نویسندگان، روزنامهنگاران و حتی برخی فعالان حوزه سیاست، همه میتوانند محتوای خود را در ویترین منتشر کنند. این فضا به عمد «نه کاملاً سرگرمی» است و «نه صرفاً خبری»؛ بلکه بستری است برای گفتگوهای سالم، بیان تجربهها، بحثهای فکری و روایتهای شخصی.
چشمانداز آینده ویترین نیز مسیری روشن و جاهطلبانه را نشان میدهد. این شبکه اجتماعی قصد دارد در نسخههای آینده، خود را بیش از پیش به کاربران علاقهمند به اخبار، تحلیلها و گفتگوهای جدی نزدیک کند. افزوده شدن قابلیتهایی مانند سیستم درآمدزایی برای تولیدکنندگان محتوا، همکاری با رسانهها، ارائه نسخه وب پیشرفتهتر و امکانات جدید برای مدیریت گفتگو، بخشی از برنامههای پیشرو است.
ویترین میخواهد نهتنها فضایی برای انتشار لحظات روزمره باشد، بلکه بستری برای رشد فردی، تعامل فکری و حتی کسب درآمد از طریق تولید محتوا فراهم کند؛ مسیری که میتواند آن را از یک اپلیکیشن ساده، به یک شبکه اجتماعی بزرگ و اثرگذار تبدیل کند.
