زندگی: پیک تندرستی 2
فاطمه جوادیان (کارشناس نابینایان آموزش‌وپرورش استثنایی گیلان)
همراهان عزیز! در شماره گذشته با مینا، مربی آسیب‌شناسی و حرکات اصلاحی آشنا شدید. دیدیم که مینا دانش‌آموخته رشته علوم ورزشی، آسیب‌شناسی و حرکات اصلاحی در مقطع کارشناسی‌ارشد، در مسیر پایان‌نامه‌اش با افراد نابینا و کم‌بینا همراه شده تا بتواند ضمن ارتقای سطح دانش خود در این زمینه، مشکلات حرکتی افراد نابینایی را که به او مراجعه می‌کنند، به حداقل برساند.
مینا در شماره پیش، از نحوه آشنا شدنش با افراد نابینا برایمان سخن گفت. از انگیزه‌اش برای تحصیل در علوم ورزشی و پرداختن به افرادی که به توانایی‌هایش نیاز بیشتری دارند. از چگونگی برگزاری کلاس‌هایش هم نکاتی را بیان نمود.
در این شماره ادامه این گفتگو را پی می‌گیریم.
فرهنگ‌سازی
مینا برای اشاعه فرهنگ صحیح زیستن انسان‌ها در کنار یکدیگر تلاش می‌کند. او شرکت‌کنندگان بینا و نابینا را در گروه‌های کوچک با هم تلفیق می‌کند تا هر دو گروه شیوه‌های ارتباطی با یکدیگر را در این تعامل‌های ساده کلاسی فرابگیرند. در کلاس‌های آنلاین هم‌زمان یک فرد بینا و یک فرد نابینا حضور دارد تا هر دو ضمن انجام تمرین‌های خود با چالش‌های آموزشی یکدیگر نیز آشنایی بیشتری پیدا کنند. مینا از این فرهنگ‌سازی به‌عنوان یکی از اهداف بزرگش یاد می‌کند. این که خانواده و دوستانش با افراد نابینا به‌راحتی ارتباط برقرار می‌کنند، برایش بسیار لذت‌بخش است.
یکی دیگر از زیبایی‌های کارش این است که افراد نابینا با پی‌بردن به اهمیت حرکات اصلاحی دوستان و افراد خانواده خود را نیز در مسیر آموزش و انجام این حرکات شفابخش قرار می‌دهند.
مینا یکی از دلایل بروز دردهای جسمانی را وجود دردهای روحی می‌داند. او معتقد است تعاملی که میان ورزشکاران روی می‌دهد، موجب آرامش آن‌ها می‌شود.
آسیب‌های مشترک میان نابینایان
در ادامه باتوجه‌به مشاهده‌های پژوهشی که داشته، از آسیب‌های مشترک میان افراد نابینا می‌گوید. در ناحیه بالاتنه مسئله سر به جلو و کایفوزیس یا همان قوز، اسکولیوز یا به‌هم‌ریختگی تراز ستون فقرات؛ به‌گونه‌ای که ممکن است شانه در یک سمت بالاتر بماند و لگن در یک سمت پایین‌تر. این ویژگی را بیشتر در نابینایان مشاهده کرده است تا جایی که فکر می‌کند اگر زمانی بخواهد بر روی پژوهشی کار کند، این مورد یکی از مهم‌ترین اولویت‌هایش خواهد بود. علت را ضعف عضلانی می‌داند که با تقویت عضلات مدنظر در طول تمرین‌های منظم و کافی برطرف می‌شود.
نوع چرخش پاها به‌گونه‌ای که زانوها رو به هم نزدیک شده‌اند. این هم یکی از مسائلی است که مینا در اکثر افراد نابینا مشاهده کرده است. به‌گونه‌ای که پا از استخوان فمور در ناحیه لگن چرخیده است. افراد نابینا هنگام راه‌رفتن برای این که بدانند گام بعدی را در چه موقعیتی بر زمین می‌گذارند، پنجه پا را به سمت داخل جمع می‌کنند. همین امر رفته‌رفته سبب بروز چنین ویژگی در ناحیه زانو می‌شود. صافی کف پا، چرخش قدامی لگن و گودی کمر نیز در همین راستا ممکن است اتفاق بیفتد.
او در این باره توضیحات بیشتری داده که در فایل گفتگو تقدیم شما مخاطبان عزیز شده است.
علاوه بر موارد بالا درد در ناحیه گردن و کمر و همچنین درگیری دیسک‌ها را از موارد شایع در افراد نابینا برمی‌شمرد.
این‌ها مواردی هستند که رفته‌رفته بر اثر ضعف عضلانی در افراد پیش می‌آید؛ اما موارد دیگری هم هستند که افراد نابینا بیشتر با آن مواجه می‌شوند. مواردی که سبب آسیب‌دیدگی آن‌ها می‌شود. از جمله: آسیب‌دیدگی در ناحیه زانو و ساق پا که این موارد بر اثر زمین‌خوردن یا برخورد با موانعی مانند درخت، میله‌های داربست، میله‌های نفر رو در پیاده‌روها و… پیش می‌آید.
مینا وجود عصای سفید را در کاهش بروز چنین اتفاق‌هایی بسیار مؤثر می‌داند. از ورزشکاران مستقلی می‌گوید که به دلیل استفاده از عصا آسیب‌های کمتری دیده‌اند و همچنین افرادی که به دلیل نداشتن عصا دچار آسیب‌دیدگی شده‌اند.
ما در فرایند جهت‌یابی و حرکت، زمان برداشتن جسمی که بر زمین افتاده از تکنیکی استفاده می‌کنیم که هنگام خم‌شدن، از صورتمان در برابر موانع احتمالی مانند میز محافظت می‌کند. مینا این حرکت را که در آن زانوها خم می‌شوند و ستون مهره‌ها و سر در یک راستا باقی می‌مانند، اِسکوات یا هینک می‌نامد.
مینا در ادامه از تست این بادی برایمان می‌گوید. نوعی ترازوی دیجیتال که از راه تماس دست‌ها و پاها با بخش‌های فلزی دستگاه، علاوه بر قد و وزن، وضعیت چربی، عضله، آب بدن و موارد این چنینی را در هر دو طرف بدن نشان داده، با شرایط نرمال مقایسه می‌کند.
توصیه به افراد نابینا و خانواده‌ها
خانواده‌ها از مدارس بخواهند کلاس‌های حرکات اصلاحی از کودکی در مدارس برای فرزندانشان برگزار شود.
افراد در هر سنی که هستند، بینا یا نابینا، تلاش کنند چگونه راه‌رفتن، خم‌شدن، نشستن، برخاستن و خوابیدن را بیاموزند.
چرا که بسیاری از آسیب‌ها بر اثر ناآگاهی و یا آموزش اشتباه در همین موارد گفته شده روی می‌دهند.
در بسیاری موارد خانواده‌ها عبارتی را به کودک نابینا می‌گویند که کودک، معنی آن را درک نمی‌کند. بهتر است بجای آنکه بر سرش بانگ بزنند که قوز نکن، درست نشستن را به او بیاموزند.
درهرصورت برای آموزش صحیح این رفتارها به کودک نابینای خود از کارشناسان حرکات اصلاحی کمک بگیرند یا در کانال‌های ورزشی که حرکات را به‌درستی آموزش می‌دهند، عضو شوند. او خود نیز برای این که تمرین‌هایی را در اختیار ورزشکارانش قرار دهد، کانال ورزش با مینا را ایجاد کرده است. در این کانال مطالب و تمرین‌هایی را به‌صورت دسترس‌پذیر قرار می‌دهد که می‌تواند برای مخاطبان مفید باشد.
مینا از مخاطبان می‌خواهد اگر بنا دارند به کلاس‌های حرکات اصلاحی بروند، خوب است این حرکات را نزد کسانی آموزش ببینند که در رشته حرکات اصلاحی و آسیب‌شناسی تحصیل کرده باشند. چرا که دوره‌های موقت کارگاهی برای انجام چنین مسئولیت بزرگی کافی نیست. تحصیل‌کنندگان این رشته واحدهای مختلفی را می‌گذرانند از جمله: ماساژ و آسیب. در بیشتر موارد آن‌ها می‌دانند که کدام حرکت کدام عضله را درگیر می‌کند. همچنین این افراد در مقطع کارشناسی‌ارشد و دکترا بارها کتاب‌های تخصصی را مطالعه می‌کنند که هر بار مطالعه این کتاب‌ها دری تازه بر روی آن‌ها می‌گشاید.
از خانواده‌ها می‌خواهد حامی فرزندان نابینایشان باشند. اگر می‌خواهند در کلاس‌هایشان حضور داشته باشند، اجازه دهند مربی کلاس به روش خود، به آن‌ها آموزش دهند.
در باره ورزش‌هایی که برای فرزند نابینایشان مناسب است آگاهی کسب کنند. مانع پیشرفت آن‌ها در این ورزش‌ها نشوند.
مهم‌ترین کاری که خانواده می‌تواند برای فرزندش انجام دهد، این است که به خواسته او احترام بگذارد و در مسیری که انتخاب کرده او را همراهی کند.
غیر از ورزش‌های اختصاصی نابینایان مانند گل‌بال، در انجام سایر ورزش‌ها افراد نابینا و بینا فرق چندانی ندارند. به گفته مینا بسیاری از نابینایان هوش حرکتی بالایی دارند؛ بنابراین، می‌توانند در کنار افراد بینا به ورزش بپردازند.
نگارنده، قدرت و شیوه بیان مربی را در بالابردن کیفیت عملکرد ورزشکار نابینا اثربخش می‌داند.
درخواست از نهادهای مرتبط با نابینایان
مینا از نهادهای مربوطه می‌خواهد با حمایت از پژوهشگران، سطح خدمات خود را به جامعه هدف ارتقا دهند.
او معاینه و انجام حرکات اصلاحی را در دوره دبستان بسیار ضروری می‌بیند؛ پس، از نهاد آموزش‌وپرورش می‌خواهد حضور مربیان حرکات اصلاحی را در دبستان‌ها جدی بگیرند.
مینا در پایان از مجتمع شهدای هفتم تیر اصفهان می‌خواهد باتوجه‌به دسترس‌پذیر بودن این مکان برای افراد نابینا، سالن‌های ورزشی این مجموعه را در اختیار این افراد هم قرار دهند.
در اینجا خوب است یادی کنیم از ارنست کریستوفل که همین مجموعه را با هدف توانمندسازی افراد نابینا بنیان نهاد.
بر شمع نرفت از گذر آتش دل دوش،
آن دود که از سوز جگر بر سر ما رفت.
به امید روزهایی روشن‌تر، روزهایتان پر از شوق زندگی.
