پرورش اعتمادبه‌نفس، راهکاری برای بسیاری از چالش‌های نابینایان
امین عرب: دبیر آموزش و پرورش استثنایی فارس
در چالش‌هایی که افراد با آسیب بینایی هر‌روزه، با آن‌ها دست‌وپنجه نرم می‌کنند، نقش اعتمادبه‌نفس کمتر مدنظر بوده و بدان توجه کافی نشده است. در این مطلب که برگرفته از یک پست در وبلاگ ارتباطات شغلی، نوشتۀ شانون کارولو[1] است، به تأثیر اعتمادبه‌نفس بر جنبه‌های مختلف زندگی افراد با آسیب بینایی و راه‌هایی برای افزایش این مهارت می‌پردازیم.
اعتمادبه‌نفس چه تأثیری بر شانس استخدام شما به‌عنوان فردی با آسیب بینایی دارد؟
آیا تابه‌حال با افرادی که فکر می‌کنند از هر چیزی سر در می‌آورند مواجه شده‌اید؟ همان افرادی که اعتمادبه‌نفسِ بیش از حد بالایشان، حال آدم را به‌هم می‌زند. تأکید می‌کنم که منظور من این نوع اعتمادبه‌نفس کاذب نیست. در عوض می‌خواهم اصطلاح جدیدی ابداع کنم که منظور من از اعتمادبه‌نفس را روشن‌تر و واضح‌تر بیان کند: اعتمادبه‌نفس متواضعانه.
فکر می‌کنید اعتمادبه‌نفس و تواضع متناقض‌اند؟ من این‌طور فکر نمی‌کنم. تعادل بین تواضع و اعتمادبه‌نفس ضروری است. این بدان معنا است که شما از آنچه هستید، مطمئنید و به توانایی‌ها و محدودیت‌های خود آگاهید؛ با این حال برای خودتان، بیش از اعضای گروهتان ارزش قائل نمی‌شوید و مهارت‌های آن‌ها را نیز تشخیص می‌دهید. این تنوع در استعداد‌ها و مهارت‌ها بدین معناست که شما در قالب یک گروه قدرتمندتر و مؤثرتر هستید.
حال به این بپردازیم که این اعتمادبه‌نفس متواضعانه چگونه شانس استخدام شما را افزایش می‌دهد. با داشتن اعتمادبه‌نفس متواضعانه:
* می‌دانید که در چه‌چیز مهارت دارید و می‌توانید پیش‌بینی کنید که مهارت‌های شما چگونه می‌تواند باعث پیشرفت و رشد یک شرکت شود.
*می‌توانید به‌سادگی در مورد استعداد‌ها و تجربیاتتان بحث کنید؛ زیرا آن‌ها را تشخیص می‌دهید و برایشان ارزش قائلید.
*مردم، به‌ویژه کارمندان بالقوه، به نقاط قوت شما ایمان خواهند داشت؛ زیرا مطمئن و قابل‌اعتماد به‌نظر خواهید رسید.
*اگر خود و آسیب بینایی‌تان را پذیرفته باشید، یک کارفرمای خوب هم، شما و آسیب بینایی‌تان را می‌پذیرد. اعتمادبه‌نفس شما مسری خواهد بود و دیگران را تحت‌تأثیر قرار خواهد داد.
*می‌توانید بر اساس خواسته‌ها و نیاز‌های خودتان، تصمیمات شغلی‌تان را بگیرید. به‌عبارت دیگر، می‌توانید نقش فعالی در جایگاه شغلی خود ایفا کنید.
*زبانِ بدن قاطعانۀ شما که در نتیجۀ اعتمادبه‌نفس آن را به‌دست آورده‌اید، جذاب و تأثیر‌گذار خواهد بود.
*می‌توانید برای پیشرفت در حرفۀ خود، ریسک‌هایی حساب‌شده بپذیرید؛ زیرا به ترس فلج‌کنندۀ افراد فاقد اعتمادبه‌نفس دچار نیستید و قادرید تصور کنید که با پذیرفتن ریسک‌های حساب‌شده، پیشرفت خواهید کرد.
*دیدگاه واقع‌بینانه‌ای نسبت به خود دارید و به محدودیت‌هایتان آگاهید؛ بنابراین، می‌دانید چه زمانی باید از تسهیلات شغلی مرتبط با آسیب بینایی‌تان استفاده کنید. می‌دانید چه زمانی لازم است تغییراتی ایجاد کنید یا به‌دنبال آموزش برای دستیابی به شغل یا بهبود عملکرد شغلی خود باشید.
*پروژه‌های جدیدی را می‌پذیرید و به دیگران کمک می‌کنید؛ اما حدومرز‌هایی را نیز مشخص می‌کنید و می‌توانید در صورت نیاز «نه» بگویید.
*به استعداد‌های دیگران احترام می‌گذارید و برای آن‌ها ارزش قائلید. این شما را به یک هم‌گروهی معمولی تبدیل می‌کند.
آیا اعتمادبه‌نفس شما با این لیست جامع مطابقت دارد؟ اگر چنین است این فوق‌العاده است! من به شما افتخار می‌کنم و معتقدم شما می‌توانید مربی ارتباط شغلی باشید. اگر نه، چند دقیقه وقت بگذارید و بررسی کنید که در این مقیاسِ اعتمادبه‌نفس متواضعانه، کجای کار هستید. این ارزیابی می‌تواند باعث پیشرفت شما شود.
حال که به اهمیت اعتمادبه‌نفس در شانس استخدام پی بردیم، باید ببینیم چگونه می‌توان اعتمادبه‌نفس را در افراد با آسیب بینایی پرورش داد؟
وینس لومباردی[2] می‌گوید: «نبرد‌های زندگی همیشه مال آدم‌های قوی‌تر یا سریع‌تر نیست؛ اما دیر یا زود کسی برنده می‌شود که به توانایی خود باور دارد.» به‌نظر درست می‌آید. نه؟
یک مصاحبۀ شغلی و دو مصاحبه‌شونده را در نظر بگیرید که واجد شرایط مشابه باشند. یکی نامطمئن و نگران به‌نظر می‌رسد؛ در حالی که دیگری با اطمینان و به‌وضوح بیان می‌کند که استخدام او چه سودی برای شرکت خواهد داشت. کسی برنده می‌شود که به توانایی خود باور دارد.
اما افراد کم‌رو یا بی‌تجربه چگونه اعتمادبه‌نفس خود را پرورش دهند؟
آیا قطعۀKJZZ را درمورد چهار نوجوان با آسیب بینایی که برای پیاده‌روی در گراند کنیون آماده می‌شوند، خوانده‌اید. عجب مثالی است برای افزایش اعتمادبه‌نفس. این گروه مشغول آموزش پیاده‌روی‌های کوتاه‌مدت‌اند؛ تا زمانی که بدن و ذهن آن‌ها برای پیاده‌روی در گراند کنیون آماده شود. این گروه با استفاده از آموزش، اعتمادبه‌نفس خود را تقویت می‌کنند؛ نه با حرف‌زدن با خودشان برای احساس راحتی. با تجربۀ موفقیت، اعتمادبه‌نفس آن‌ها افزایش می‌یابد.
پیشنهاد‌های من به شما که یک کارمند با آسیب بینایی هستید یا در آینده کارمند خواهید شد، برای کسب تجربیات موفق و در نتیجه، افزایش اعتمادبه‌نفس به شرح زیر است:
*برای فراگیری آموزش‌های ویژۀ افراد با آسیب بینایی وقت بگذارید. یادگیری و تسلط بر فناوری‌های کمکی، جهت‌یابی و تحرک، تفریح و اوقات فراغت، خود‌سازمان‌دهی، سواد و مهارت‌های جبرانی (از قبیل استفاده از کامپیوتر، موبایل و یادداشت‌برداری) و مهارت‌های زندگی مستقل را در اولویت قرار دهید. اگر این مهارت‌ها را یاد نگیرید و سعی نکنید استفاده از آن‌ها را جایگزین شیوۀ معمول زندگی‌تان کنید، به‌جای اعتمادبه‌نفس، نا‌امیدی شما افزایش خواهد یافت.
*تمام مهارت‌های مرتبط با شغلتان را ارزیابی کنید. عملکرد شغلی خود را بسنجید و سلامت جسمی و روانی‌تان را بررسی کنید. برای اطمینان از اینکه خود‌ارزیابی دقیقی دارید، بازخورد چندنفر از افراد مورد اعتماد را جویا شوید. اهدافی را برای افزایش، یا بهتر است بگویم، آموزش مهارت‌هایی که در آن‌ها ضعف دارید، تعیین کنید. در کنفرانس‌های مرتبط شرکت کنید، دوره‌های آموزشی بگذرانید، تحقیقات آنلاین انجام دهید و از راهنمایی افراد باتجربه و مشاوران شغلی استفاده کنید. در مرحلۀ بعد، مهارت‌های کسب‌شده را به‌طور مکرر از طریق کار داوطلبانه یا پروژه‌های کاری کوچک، تمرین کنید. فکر کنید، در مسیر‌های پیاده‌روی تمرین کنید تا برای گرند کنیون آماده شوید.
*ژست قدرتمندانه بگیرید. از نظر علمی ثابت شده است که نگه‌داشتن ژست قدرتمندانه و مطمئن، برای حداقل دو دقیقه اعتمادبه‌نفس شما را افزایش می‌دهد. زمانی که نیاز به تقویت اعتمادبه‌نفس دارید، چند دقیقه در خلوت وقت بگذارید و یک ژست قدرتمندانه بگیرید. با این کار خودتان را برای یک تجربۀ موفقیت‌آمیز آماده خواهید کرد.
*)برای موفقیت لباس بپوشید. قبلاً در وبلاگم در مورد ستادی نوشتم که در کلاس گفت: «لباس‌های قدرتمندانه بپوشید تا موفق به‌نظر برسید». بله، قطعاً اثرگذار است. شما با پوشیدن لباس مناسب، هم دیگران را تحت‌تأثیر قرار می‌دهید و هم خودتان احساس قدرت می‌کنید.
*به‌دنبال فرصت‌هایی برای آموزش یا راهنمایی‌گرفتن از دیگران، در زمینۀ توانمندی‌ها و تخصص‌های خود باشید.
موارد گفته‌شده، در کسب اعتمادبه‌نفس به شما کمک می‌کنند. اگر در زمینۀ خاصی اعتمادبه‌نفس ندارید و این شما را آزار می‌دهد، برای بهبود آن تمرین کنید. آیا می‌توانید در همۀ جنبه‌ها، مثل تجارت و مهارت موفق باشید؟ قطعاً نه؛ اما آیا شدنی است که در زمینه‌ای که برای شما اهمیت دارد و بر آن متمرکزید، اعتمادبه‌نفس کسب کنید؟ بی‌تردید.
[1] Shannon Carollo
[2] Vince Lombardiمربی راگبی (فوتبال آمریکایی) و مدرس شناخته‌شدۀ دوره‌های موفقیت
Podcast: Play in new window | Download
