درود بر علاقه‌مندان کتاب و دوستداران کتاب‌خوانی؛ در ادامه بررسی اپلیکیشن‌های ارائه کتاب، به سراغ فیدیبو می‌رویم و در دو شماره به بررسی این اپلیکیشن می‌پردازیم تا بتوانیم قبل از بررسی خودِ اپلیکیشن، بخشی از مزایا و معایبی که کاربران نا‌بینا با آن مواجه هستند را دقیق‌تر مرور کنیم.
ابتدا به سراغ مزایای فیدیبو می‌رویم تا ببینیم چرا کاربران زیادی به این اپلیکیشن علاقه نشان داده و سعی دارند منابع مطالعاتی خود را در آن جستجو کرده و بخوانند.
فیدیبو یکی از قدیمی‌ترین اپ‌های ارائه کتاب است؛ در این اپلیکیشن برای فعالیت‌های کاربران امتیاز در نظر گرفته می‌شود؛ مثلاً اگر کتاب بخرید و بخوانید، یا برای کتاب‌هایی که خوانده‌اید نظر بگذارید، به شما امتیازاتی اختصاص می‌دهد که این امتیازات در نهایت می‌توانند به‌عنوان تخفیف برای خرید کتاب‌های جدید‌تر مورد استفاده قرار بگیرند.
از مزایای دیگر فیدیبو، جستجوی فیلتر‌شده است که به کاربر این امکان را می‌دهد تا در انتخاب، آزادانه‌تر عمل کند و بر اساس فیلتر‌های موجود به دنبال عنصر موردعلاقه خود اعم از نام کتاب، نویسنده، ناشر، مترجم و نام گوینده کتاب صوتی، بگردد.
فیدیبو پلاس امکان جالب دیگری است که کاربران را برای مدت مشخص قادر می‌سازد تا به گفته مسئولین اپلیکیشن، هزینه‌ای که برای خرید یک کتاب می‌پردازند را برای استفاده از هزاران کتاب پرداخت کنند. برای این امر هم به مناسبت‌های مختلف، تخفیف‌هایی قرار می‌دهند تا هزینه استفاده برای کاربران کاهش یابد. استفاده از این قابلیت بدین صورت است که اشتراک خریداری شده و تا زمان تعیین شده در فرم خرید، هزینه پرداخت می‌شود. پس از پایان مدت اشتراک، کتاب همچنان در کتابخانه کاربر می‌ماند؛ اما تا زمانی که اشتراک جدید خریداری نشود، قابلیت استفاده ندارد.
اما دو امکان ویژه که فیدیبو در اختیار کاربران خود قرار می‌دهد و برای نا‌بینایان بسیار کاربردی است: یکی امکان راوی و دیگری استفاده از OCR است.
راوی یک موتور صوتی است که روی بعضی از کتاب‌هایی با فرمت ایپاپ در فیدیبو فعال می‌شود و هنگام خوانش، کتاب با صدای موتور صوتی که صدایی انسانی‌تر از موتور‌های صوتی صفحه‌خوان‌هاست، شروع به خواندن کتاب می‌کند. با فعال کردن راوی، دیگر نیازی به صفحه زدن ندارید و خودِ راوی کل متن را می‌خواند.
قابلیت دیگر فیدیبو که منحصراً برای نا‌بینایان است، امکان استفاده از OCR است که در کتاب‌های PDF مورد استفاده قرار می‌گیرد. هنگامی که کتابی با فرمت PDF را در فیدیبو باز کنید و صفحات گرافیکی آن دسترس‌پذیر نباشند با زدن دکمه خواندن و باز کردن منوی تاکبک و فعال‌کردن کنش‌ها و زدن روی اسم صفحه یا پاورقی‌ای که به‌صورت گرافیک است، صفحه برای OCR شدن فرستاده می‌شود و پس از تبدیل به متن، خواننده می‌تواند آن را بخواند؛ اما این صفحه قابل ذخیره شدن نیست و هر زمان دوباره به آن نیاز باشد باید این مراحل دوباره برای تبدیل و خواندن طی شود؛ همچنین این قابلیت فقط در زمانی قابل استفاده است که اینترنت فعال باشد و به صورت آفلاین در دسترس نیست. استفاده از این روند، کتاب خواندن را کند‌تر می‌کند؛ چرا که خواننده برای خواندن صفحه بعد باید این صفحه OCR شده را ببندد و به عقب برگردد تا بتواند صفحه جدیدی برای خواندن و تبدیل به OCR انتخاب کند. در نهایت، وجود این امکان استفاده از قابلیتی که برای فرد نا‌بینا در دسترس نیست را ممکن می‌کند و شخص هرچند کمی سخت، اما بالاخره می‌تواند صفحه گرافیکی موردنظر خود را بخواند.
از معایب دسترس‌پذیری برای افراد با آسیب بینایی، تبلیغات فیدیبو است که به‌صورت بنر در سربرگ خانه فیدیبو نشان داده می‌شود؛ این بنر‌ها که عموماً تبلیغ کتاب یا جشنواره هستند، برای نا‌بینایان ملموس نیستند و اگر نوتیفیکیشن یا پیامکی که خود فیدیبو برای معرفی آن ارسال می‌کند نباشد، شخص با آسیب بینایی متوجهِ بودنِ آن نمی‌شود و آن را به‌عنوان یک امکان جذاب اپلیکیشن از دست می‌دهد.
یکی دیگر از امکانات فیدیبو، حاشیه‌نویسی و یا ترجمه و های‌لایت‌کردن برای بخش‌هایی است که خوانندگان در حین مطالعه دوست دارند راجع به آن بنویسند؛ چه برای خود داشته باشند و چه آن را به اشتراک بگذارند؛ اما این امکان برای افراد نا‌بینا – چون نمی‌توانند بخشی از متن را انتخاب کنند تا گزینه‌های آن فعال شود – در دسترس نیست؛ لذا، افرادی که از صفحه‌خوان استفاده می‌کنند، قادر به استفاده از بخش حاشیه‌نویسی و ترجمه و های‌لایت‌کردن نیستند.
از دیگر معایب اپلیکیشن فیدیبو در حال حاضر، در بخش کتاب‌های صوتی، مشکل دسترس‌پذیری پخش‌کننده برای صفحه‌خوان‌ها است. هنگامی که فایل صوتی انتخاب می‌شود دیگر بر روی پخش و جلو و عقب بردن فایل دسترسی وجود ندارد و شخص نمی‌تواند به‌راحتی با کمک صفحه‌خوان دکمه‌های پِلِیِر را پیدا کرده و مورداستفاده قرار دهد.
«ادامه دارد»
