روابط عاطفی؛ از آشنایی تا تنظیم قرار ملاقات
امین عرب؛ آموزگار آموزش‌وپرورش استثنایی فارس
یافتن شریک عاطفی و رفتن به اولین قرار ملاقات، کاری پرچالش است. چه برای افراد بینا و چه افراد با آسیب بینایی. در چنین شرایطی سؤالات مختلفی به ذهن هرکس می‌رسد؛ مثل اینکه «چگونه با کسی آشنا شوم؟»، «کجا برویم؟»، «در چه مورد صحبت کنیم؟»، «اگر احساسی بین ما شکل نگرفت، چه‌طور؟»؛ اما روابط عاطفی و قرارهای ملاقات برای اشخاص با آسیب بینایی موانع بیشتری را در بر دارند. از مکان‌های دسترسی‌ناپذیر برای ملاقات گرفته تا کنارآمدن با تغییراتی که این شرایط می‌تواند در پویایی یک رابطه به وجود آورد. در اینجا نکاتی برگرفته از تجربیات افراد با آسیب بینایی برای یافتن شریک عاطفی و مدیریت قرارهای ملاقات ارائه شده است که می‌تواند در این زمینه به شما کمک کند.
چگونه با کسی آشنا شویم؟
بارها شنیده‌ایم که افراد در فضای حقیقی یا مجازی با هم آشنا می‌شوند. هرکدام از این دو شیوه، مزایا و معایب خاص خود را دارد.
ملاقات در محیط‌های حقیقی
باتوجه‌به اینکه حدود ۶۰ درصد از افراد ۱۸ تا ۳۴ساله با شریک زندگی خود از طریق دوستان یا در محیط‌های اجتماعی آشنا شده‌اند، به‌نظر می‌رسد آشنایی به روش قدیمی (آشنایی حضوری) هنوز گزینۀ ترجیحی برای آشنایی و قرار ملاقات است. حال چگونه می‌توان به بهترین شکل با کسی آشنا شد و افراد با آسیب بینایی، با چه چالش‌های مضاعفی در این موقعیت مواجه‌اند؟
آشنایی از راه دوستی
مردم تمایل دارند با کسانی که علایق مشابهی دارند، معاشرت کنند؛ بنابراین اگر با کسی دوستان مشترکی دارید، این احتمال وجود دارد که علایق و ویژگی‌های شخصیتی مشترکی نیز داشته باشید. دوستی با طرف مقابل پیش از شروع یک رابطه به شما کمک می‌کند تا ندانسته خود را در یک موقعیت ناآشنا نیندازید. این دوستی به شما اجازه می‌دهد تا بر نقاط قوت و ضعف یکدیگر واقف گردید و می‌توانید پیش از ورود به رابطه، انعطاف خود را در مواجهه با آن شخص بسنجید.
آشنایی در گروه‌ها و دورهمی‌های سرگرم‌کننده
حضور در گروه‌های سرگرم‌کننده راهی عالی برای آشنایی با دیگران است. برای مثال می‌توان به گروه‌های دانشجویی، ورزشی، مطالعاتی و دورهمی‌های افراد با آسیب بینایی اشاره کرد. در این گروه‌ها شما نقطۀ مشترکی دارید که شروع خوبی برای یک مکالمه است؛ همچنین ازآنجایی‌که مرتباً در قالب گروه با هم تعامل دارید، به شما این امکان را می‌دهد که قبل از تصمیم‌گیری برای شروع قرارهای ملاقات، بیشتر یکدیگر را بشناسید.
آشنایی در فضای مجازی
آشنایی آنلاین به بخشی جداناپذیر از اتفاقات عصر دیجیتال تبدیل شده است. در واقع، از هر پنج رابطه، یکی آنلاین شروع می‌شود. آشنایی به‌صورت آنلاین نقش شانس یا جغرافیا را در یافتن شریک عاطفی کاهش می‌دهد و دنیای کاملاً جدیدی را به روی فرد می‌گشاید.
شبکه‌های اجتماعی از جمله ابزارهایی هستند که برای آشنایی با افراد جدید به کار می‌روند. اینستاگرام یکی از پرمخاطب‌ترین و محبوب‌ترین این ابزارها به‌شمار می‌آید؛ اما باتوجه‌به اینکه تمرکز آن بیشتر بر تصاویر و ویدئوها است، بسیاری از افراد با آسیب بینایی تمایل زیادی به استفاده از آن ندارند؛ همچنین در نسخه‌های اخیر نرم‌افزار تلگرام، قابلیت جدیدی با عنوان (افراد نزدیک شما) افزوده شده است که با فعال‌کردن آن می‌توانید با آدم‌های جدیدی که در نزدیکی محل زندگی شما هستند، آشنا شوید. خوشبختانه استفاده از این قابلیت کاملاً دسترسی‌پذیر است. کلاب‌هوس نیز با متمرکزکردن تعاملات بر بستر صوت، یکی از بهترین محیط‌ها برای استفادۀ افراد با آسیب بینایی به‌شمار می‌رود.
برنامه‌ها و وب‌سایت‌های خاصی برای آشنایی افراد و شکل‌گیری قرار ملاقات وجود دارند که باتوجه‌به ویژگی‌های شخصیتی و محل زندگی شما، افراد مشابه را پیشنهاد می‌کنند و شما پس از دیدن مشخصات آنان می‌توانید به هرکس که جذبتان می‌کند، پیام دهید و گفت‌وگو را آغاز کنید. میزان دسترسی‌پذیری این پلتفرم‌ها متغیر است و با کسب تجربه می‌توانید به آن پی ببرید؛ همچنین پلتفرم‌هایی ویژۀ آشنایی افراد با آسیب بینایی وجود دارد که با جست‌وجو در اینترنت می‌توانید آن‌ها را پیدا کنید.
در آشنایی مجازی بهتر است چه زمانی به آسیب بینایی خود اشاره کنم؟
آیا بهتر است در پروفایلم آسیب بینایی‌ام را ذکر کنم؟ آیا بعد از مدتی صحبت‌کردن به آن بپردازم یا شاید در اولین قرار ملاقات؟ از سویی، ذکر آن در پروفایلتان ممکن است باعث شود در برابر افرادی که سعی در سوءاستفاده از شما دارند، احساس آسیب‌پذیری و حساسیت بیشتری داشته باشید؛ همچنین ممکن است به شما این احساس را بدهد که دارید خود را با آسیب بینایی‌تان تعریف می‌کنید. از سوی دیگر ذکر آن می‌تواند کمک کند افرادی که آسیب بینایی شما را نمی‌پذیرند، همین اول کنار بروند؛ همچنین می‌تواند از بروز استرسی که در آینده برای مطرح‌کردن این موضوع به وجود خواهد آمد، یا از احساس صادق‌نبودن با طرف مقابل جلوگیری کند. در نهایت، می‌توان گفت که هیچ زمان مشخص درستی وجود ندارد، هر زمان راحتید آن را مطرح کنید. این کاملاً به دیدگاه شما بستگی دارد.
در اولین قرار ملاقات چگونه باشیم؟
در روان‌شناسی اصلی به‌نام اثر تقدم وجود دارد که طبق آن نخستین تجربیات ما در مواجهه با شخص دیگر از تجربیات بعدی اثربخش‌تر و مهم‌تر است. به همین دلیل، افراد سعی می‌کنند در اولین قرار ملاقات، بهترین خودشان باشند. ممکن است توجه به موارد زیر بتواند به شما در نشان‌دادن بهترین تصویر از خودتان کمک کند:
- بهترین لباس‌هایتان را بپوشید و از تمیزبودن آن‌ها مطمئن شوید. در انتخاب لباس و ست‌کردن رنگ‌ها می‌توانید از خانواده یا دوستان خود کمک بگیرید. توجه به آرایش، مدل موها و استفاده از عطر را فراموش نکنید و وقتی کاملاً حاضر شدید، نظر فرد دیگری را در مورد خود جویا شوید.
- مکان مناسبی را برای ملاقات انتخاب کنید. بهتر است قبل از زمان ملاقات، به مکان انتخاب‌شده بروید، با مسیر آن آشنا شوید و جای دستشویی را برای استفادۀ احتمالی شناسایی کنید. فراموش نکنید که مهم است مکان انتخابی شما از نظر نور و صدا با میزان بینایی‌تان تناسب داشته باشد. تا جایی که می‌توانید مهارت جهت‌یابی و تحرکتان را تقویت کنید؛ همچنین مکان ملاقات را به‌طرف مقابل تحمیل نکنید و نظر او را دراین‌خصوص جویا شوید.
کافه‌ها یکی از رایج‌ترین مکان‌هایی است که برای یک قرار چندساعته گزینۀ مناسبی به‌حساب می‌آید؛ اما فضای تاریک کافه‌ها حرکت‌کردن را برای افراد کم‌بینا دشوار می‌سازد، خصوصاً اگر برای اولین‌بار به آنجا رفته باشید؛ همچنین توجه به زبان بدن فرد مقابل در این شرایط دشوارتر است. پیداکردن جای مناسب برای نشستن در کافه‌هایی که میزها به هم نزدیک‌اند، از دیگر دشواری‌های این شرایط است. کمک‌گرفتن از پیشخدمت کافه می‌تواند در این موقعیت مفید باشد.
- در انتخاب مکان، دسترسی به وسایل حمل‌ونقل عمومی را در نظر بگیرید. آیا ایستگاه اتوبوس یا مترو به شما نزدیک است؟ آیا در آن مکان تاکسی‌های اینترنتی خدمات ارائه می‌کنند؟ اگر از اتوبوس یا مترو استفاده می‌کنید، زمان شروع و پایان قرارتان را با زمان‌بندی وسایل نقلیه تطبیق دهید تا برای به‌موقع‌رسیدن به مشکل برنخورید.
- تصمیم بگیرید که چه چیزی بخورید. به این فکر کنید که خوردن چه غذاهایی به‌طور معمول سخت و تمیزخوردن آن‌ها دشوار است. برای مثال ممکن است چلو ماهی به‌خاطر سختی در جداکردن تیغ‌ها انتخاب مناسبی نباشد؛ اما ساندویچ گزینۀ بهتری به‌نظر برسد. برای خواندن منوی کافه یا رستوران می‌توانید از نرم‌افزارهایی مثل En-vision یا Sullivan استفاده کنید یا از پیشخدمت بخواهید تا منو را برای شما بخواند؛ همچنین منوی بعضی از کافه‌ها یا رستوران‌ها به‌صورت آنلاین در دسترس قرار دارد.
- از قبل به گفت‌وگوی خود در طول قرار ملاقات بیندیشید. باتوجه‌به شناخت قبلی‌تان از طرف مقابل، موضوعاتی را که برای هر دوی شما جالب‌اند، انتخاب و در مورد آن‌ها صحبت کنید. شوخ‌طبعی ملایمی را چاشنی گفت‌وگوهایتان کنید؛ البته تا جایی که به لودگی تبدیل نشود.
- اگر طرف مقابل شما آسیب بینایی ندارد، برای صحبت‌کردن در خصوص آسیب بینایی‌تان آماده باشید. با اعتمادبه‌نفس و دیدگاه مثبت در این مورد صحبت کنید و میزان استقلال خود را به بحث بگذارید. هراندازه با اطمینان بیشتری به این بخش از زندگی‌تان بپردازید، طرف مقابل نیز راحت‌تر و آرام‌تر خواهد بود.
برگرفته از کتابچۀ راهنمای قرار ملاقات برای آسیب‌دیدگان بینایی و وب‌سایت VISION AWARE
