مراسم افتتاح چاپخانه بریل انجمن نابینایان ایران و دفتر تحریریه ماهنامه نسل مانا روز شنبه شانزدهم تیرماه 1403 با حضور مدیران و اعضای هیئت مدیره انجمن نابینایان ایران، فعالان حوزه نابینایان، برخی از مسئولان حوزه فرهنگی و اعضای تحریریه ماهنامه نسل مانا برگزار شد. به همین بهانه، در خصوص چرایی راه‌اندازی چاپخانه بریل و شرایط فعلی ماهنامه نسل مانا و در ادامه به سخنان مدیرعامل و قائم مقام انجمن نابینایان ایران و مدیرکل توسعه کتابخانه‌های نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در این مراسم نگاهی خواهیم انداخت.
ماهنامه‌ای با انتشار 700 مطلب اختصاصی و تخصصی
نسل مانا با حضور 23 نفر از اعضای تحریریه که 20 نفر آنها از میان افراد نابینا و کم‌بینا هستند، در زمره معدود نشریاتی در جامعه نابینایان است که تمامی مطالب آن تولیدی است. در دهه‌های اخیر و در تاریخ مطبوعاتی جامعه نابینایان چنین تیم منسجم که یک نشریه را در این ابعاد منتشر کنند، وجود نداشته است. بررسی آمار و ارقام نشان می‌دهد، در 4 سال اخیر حدود 700 مطلب اختصاصی و تخصصی توسط اعضای تحریریه این ماهنامه و سایر نابینایان در قالب یادداشت مهمان تولید و منتشر شده است. این نشریه علاوه بر فرمت‌های صوتی و متنی به صورت بریل نیز در حدود 130 صفحه در هر شماره چاپ شده است و به 44 شهر ایران ارسال می‌شود.
افزایش هزینه‌های چاپ و نشر بریل
پروژه‌های فرهنگی در ایران به ویژه در جامعه افراد دارای معلولیت، بازگشت مالی ندارد. از آنجا که انجمن نابینایان ایران ردیف بودجه دولتی ندارد و جذب منابع مالی از سوی خیّران بسیار دشوار شده است، تأمین هزینه‌های نسل مانا که با احتساب تیم تحریریه، کاغذ بریل و هزینه‌های چاپ و نشر در حال حاضر بالغ بر 300 میلیون تومان در سال است، بسیار سنگین شده است. در زمینه کاغذ، قیمت آن از سال 1400 تا کنون تورم 400 درصدی را تجربه می‌کند و نسل مانا برای حفظ کیفیت چاپ و نشر خود راه دشواری را پیش رو دارد.
انتقال نیمی از تیراژ نسخه بریل نسل مانا به تهران
با افتتاح چاپخانه بریل در انجمن نابینایان ایران، نیمی از تیراژ این ماهنامه که تا پیش از این در استان یزد انجام می‌شد، از همین ماه به تهران منتقل خواهد شد. حجم بالای چاپ بریل ماهنامه نسل مانا و داشتن تنها یک چاپگر بریل در انجمن، از جمله عوامل تداوم چاپ این نشریه در دو استان تهران و یزد است. تا اطلاع ثانوی نسخه بریل برای بخش نابینایان نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، در چاپخانه انجمن و ماهنامه مشترکان شخصی، انجمن‌ها و سایر سازمان‌ها، همچنان در استان یزد چاپ خواهد شد. علاوه بر آن، با گسترش این چاپخانه، امید می‌رود بتوان جزوات، کتاب‌ها و سایر منابعی که دانش‌آموزان، دانشجویان و سایر نابینایان در تهران و استان‌های همجوار به آن نیاز دارند را به خط بریل به چاپ رساند.
نسل مانا جایی برای تمامی افکار و سلیقه‌ها
نسل مانا هر چند به صاحب امتیازی انجمن نابینایان ایران منتشر می‌شود؛ اما دست‌اندرکاران این نشریه اعتقادی به هم سو بودن نظرات همه افراد و نوع همکاری آنها با این انجمن ندارند. لذا این ماهنامه متعلق به کل جامعه نابینایان ایران با هر گونه سلیقه و افکاری است. به روال سابق، در این نوشتار نیز از تمامی نابینایان علاقه‌مند و متخصص دعوت می‌شود اگر ایده‌ای دارند، یا قصد دارند یادداشت یا گزارشی در ارتباط با موضوعی بنویسند، نسل مانا صمیمانه در کنار آنها است تا این مطالب را با اسم و تصویر خود‌شان منتشر کند.
زمینه استفاده از خط بریل در ایران باید تقویت شود
علی‌اکبر جمالی مدیرعامل انجمن نابینایان ایران در حاشیه مراسم افتتاح چاپخانه بریل انجمن نابینایان ایران در مصاحبه با نسل مانا گفت: انجمن از سال 1373 تأسیس شد و در حال حاضر با داشتن 25 دفتر نمایندگی و 15 کتابخانه فعالیت می‌کند. دو دهه نخست فعالیت انجمن عمدتاً بر روی حمایت‌های معیشتی و سبد کالا متمرکز بود، اما از اوایل دهه 90 شمسی، فعالیت‌های فرهنگی جزء جدایی ناپذیر اقدامات این انجمن است. جمالی به جشنواره‌های متعدد فرهنگی از جمله جشنواره کاما اشاره کرد و افزود: ماهنامه نسل مانا یکی دیگر از اقدامات ارزنده انجمن نابینایان ایران در حوزه کارهای فرهنگی است. مدیرعامل انجمن نابینایان ایران هدف از تأسیس چاپخانه بریل در دفتر مرکزی انجمن را گسترش خط بریل و ترویج آن در میان اعضای جامعه هدف دانست و بیان کرد: بسیاری از نابینایان و مسئولان نهاد‌های دولتی بر این باورند با توجه به وجود نرم‌افزارهای گویا و استفاده صوتی از سایت‌های اینترنتی، دیگر نیازی به استفاده از خط بریل وجود ندارد؛ اما ما این نگرش را قبول نداریم و اعتقاد داریم بریل هم در کنار صوتی یکی از فرمت‌های قابل دسترس برای نابینایان است. با همین دیدگاه اقدام به تجهیز چاپخانه بریل علی‌رغم هزینه‌های فراوان آن کردیم.
احداث چاپخانه‌های تخصصی وظیفه دولت است نه سمن‌های ویژه نابینایان
منصور شادکام قائم مقام انجمن نابینایان ایران با اشاره به اهمیت اقدامات فرهنگی انجمن نابینایان ایران به نسل مانا گفت: بنا بر همین رویکرد، انجمن نابینایان ایران نیز اشکال مختلف فعالیت‌های فرهنگی را در سبد حمایتی خود گذاشته است. از برگزاری جشنواره‌های کتاب گرفته تا برنامه رادیویی شش نقطه در رادیو تهران و انتشار ماهنامه نسل مانا که تمامی این پروژه‌ها در سال‌های اخیر به صورت مستمر تداوم داشته است. مهندس شادکام دوری نابینایان از خط بریل و عدم استفاده این قشر از بریل را یکی از آسیب‌های جدی افراد با آسیب بینایی می‌داند و می‌گوید: اهمیت خط بریل برای نابینایان مانند، یادگیری حروف الفبای بینایی برای سایر افراد است. نبودن منابع مطالعاتی به خط بریل در ایران باعث شده نابینایان در زمینه املای لغات مشکلات جدی داشته باشند و یکی از اهداف انجمن برای راه‌اندازی یک چاپخانه بریل، ترویج این خط و گسترش منابع مطالعاتی به خط بریل است. ایشان با اشاره به تعطیلی روزنامه ایران سپید گفت: در سال 99 و هم زمان با شیوع کرونا چاپ نسخه بریل روزنامه ایران سپید که یک روزنامه با سابقه 25 ساله برای نابینایان محسوب می‌شد، تعطیل شد و بعد‌ها با قطع همکاری با تیم تحریریه این روزنامه در حال حاضر به صورت هفته نامه و تنها در استان تهران چاپ می‌شود. این خود یک تبعیض آشکار است. چرا در میان بیش از سه هزار مجله، ماهنامه، هفته نامه و روزنامه برای نابینایان تنها یک روزنامه به خط بریل باید تعطیل شود؟ قائم مقام انجمن نابینایان ایران در ادامه سخنان خود به مرکز نابینایان رودکی اشاره کرد و گفت: این مرکز با مشکلات زیادی دست به گریبان است. بسیاری از تجهیزات آن تا سال گذشته فرسوده و مستهلک شده بود و چارت نیروی انسانی آن با مشکلات جدی روبه‌رو بود. حتی قصد داشتند مرکز را تعطیل و به سازمان دیگری منتقل کنند، که انجمن نابینایان ایران با وحدت سایر سمن‌ها جلوی این اقدام را گرفت؛ اما در نهایت با پیگیری‌هایی که انجام دادیم مشکلات چارت نیروی انسانی و تجهیزات مورد نیاز تا حد زیادی برطرف شده که این امر جای امیدواری دارد.
وی ضمن انتقاد از سایر مسئولان سازمان‌های دولتی که به این مراسم دعوت شده بودند، و در واکنش به عدم حضور آنها گفت: از مسئولان سازمان بهزیستی کشور، سازمان آموزش و پرورش استثنایی و خانه کتاب به عنوان شرکای فرهنگی و کاری انجمن انتظار داشتیم در نشست امروز حاضر شوند. البته احتمالاً از روی شرمندگی حضور پیدا نکرده‌اند؛ چرا که پروژه‌های این چنینی کار آنها است و این سازمان‌ها باید در این راه قدم بردارند. اساساً ساخت چاپخانه‌های تخصصی به علت هزینه‌های بسیار زیادی که دارد باید یا از سوی دولت صورت گیرد یا با حمایت‌های مستقیم آنها انجام شود.
برکناری علی‌محمد قادری اولین تصمیم وزیر تعاون
قائم مقام انجمن نابینایان ایران در ادامه به انتخاب وزرا و مدیران با دانش در زمینه معلولان اشاره کرد و بیان داشت: افتتاح چاپخانه بریل انجمن هم زمان با انتخاب رئیس جمهور منتخب را به فال نیک می‌گیریم. یکی از اقدامات رئیس جمهور منتخب باید به کارگیری یک وزیر متخصص در رأس وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی باشد. از وزیر جدید تعاون انتظار داریم یکی از اولویت‌های کاری خود را ایجاد تحول در سازمان بهزیستی کشور قرار داده و به فوریت، علی‌محمد قادری رئیس فعلی سازمان بهزیستی کشور را برکنار کند. متأسفانه ایشان یکی از ضعیف‌ترین مدیران سازمان بهزیستی در دهه‌های اخیر بوده است و هر اندازه در سه سال اخیر فریاد زدیم که برای معلولان و قوانین مرتبط برای آنها اقدام مؤثری صورت گیرد، گوش شنوایی نبود. لذا انتخاب یک مدیر که تمامی رده‌های مدیریتی در سازمان بهزیستی را گذرانده باشد، یکی از ضرورت‌های جامعه معلولان در رأس سازمان بهزیستی محسوب می‌شود.
انجمن نابینایان ایران پویا‌ترین سمن در میان انجمن‌های نابینایی
اصغر گودرزی، مدیرکل توسعه کتابخانه نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در مصاحبه با نسل مانا گفت: انجمن نابینایان ایران یکی از فعال‌ترین و پویا‌ترین سازمان‌های مردم نهاد با آسیب بینایی در ایران است. این امر را به وضوح در جشنواره کاما و سایر فعالیت‌های فرهنگی مشاهده کردیم و حتی سایر انجمن‌های معلولان در این زمینه، زیر پرچم انجمن فعالیت می‌کردند. ایشان خدمت به جامعه نابینایان را وظیفه نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور دانست و بیان کرد: خدمت در این عرصه لیاقت و شایستگی می‌خواهد. ما نیز در نهاد اعتقاد به استفاده و ترویج خط بریل داریم و ابزارهای مورد نیاز را در حد وسع و توان خود فراهم کرده‌ایم. حتی با خرید چاپگرهای بریل در برخی استان‌ها قصد داریم منابع و کتب بریل را گسترش دهیم. ایشان در پایان بیان کرد: صادقانه در این راه در کنار انجمن هستیم و از پروژه‌های فرهنگی انجمن حمایت خواهیم کرد.
