یادداشت مدیر مسئول،نگاهی به برنامههای برگزار شده به مناسبت هفته جهانی معلولان
امیر سرمدی
امسال نیز مانند سالهای گذشته، برنامههای متعددی توسط سمنهای ویژه معلولان و سازمان بهزیستی کشور به مناسبت هفته جهانی معلولان برگزار شد. در این یادداشت، اهم این برنامهها را از نظر میگذرانیم.
نشست خبری رئیس سازمان بهزیستی کشور
نشست خبری سید جواد حسینی، رئیس سازمان بهزیستی کشور، روز شنبه هشتم آذرماه برگزار شد. در ابتدای این نشست، ریاست سازمان بهزیستی کشور به اعداد و ارقام زیادی اشاره کرد و شرایط ایران و جهان را از منظر آمار در ترازوی مقایسه قرار داد. تمامی آمار اعلام شده نشان از فاصله ایران در مقایسه با استانداردهای جهانی دارد و تنها، رقم خودکشی در مقایسه با استانداردهای جهانی پایینتر بود. البته در این مورد نیز بسیاری از کنشگران اجتماعی اعتقاد دارند دولت آمار واقعی میزان خودکشی در ایران را اعلام نمیکند. سؤال نگارنده به عنوان نماینده ماهنامه نسل مانا از ریاست بهزیستی کشور معطوف به بودجه قانون حمایت از حقوق معلولان برای سال آینده بود. به گفته رئیس مرکز امور حقوقی و بودجه سازمان بهزیستی کشور، بودجه مورد نیاز برای قانون معلولان در سال گذشته حدود 81 هزار میلیارد تومان (81 همت) بود که تنها 13 همت آن تخصیص داده شد. برای سال جاری نیز بودجه مورد نیاز برای تحقق تمامی مواد این قانون، 109 همت بوده است که برای امسال 23 هزار میلیارد و 800 میلیارد تومان از سوی دولت مصوب شده است. از ریاست سازمان بهزیستی کشور پرسیده شد برای سال جاری تا کنون چه میزان از مبلغ فعلی تخصیص داده شده است؟ پیشبینی شما برای بودجه مورد نیاز قانون حمایت از حقوق معلولان برای سال آینده چه میزان است؟ همچنین با توجه به آنکه اول دیماه قرار است لایحه بودجه 1405 از سوی دولت راهی مجلس شود، با توجه به رایزنیهای صورت گرفته، چه میزان بودجه برای قانون حمایت از حقوق معلولان در نظر گرفته شده است و سازمان بهزیستی کشور از چه راههایی میخواهد شکاف موجود بین بودجه تخصیص یافته و بودجه واقعی مورد نیاز را پر کند؟ پاسخ رئیس سازمان بهزیستی کشور به تمامی این سؤالها تقریباً هیچ بود. ایشان ضمن پذیرش شکاف معنادار در این ارتباط، تنها به ذکر آمار و ارقام بسنده کرد و افزایشی که از روی کار آمدن دولت چهاردهم برای قانون معلولان حاصل شده است. پاسخ رئیس سازمان بهزیستی کشور نشان داد تنها سه هفته مانده به ارسال لایحه دولت به مجلس، عالیترین مقام سازمان بهزیستی کشور، یا اطلاعی از بودجه قانون برای سال آینده ندارد یا به علت ملاحظاتی نمیخواهد آن را در مقطع فعلی رسانهای کند. آنچه که مسلم است، با احتساب تورم 40 درصدی در کشور بودجه واقعی مورد نیاز برای اجرای قانون معلولان برای سال آینده، بیش از 155 همت خواهد بود و با همین محاسبه برای این قانون در سال آینده حدود 35 همت بودجه اختصاص خواهد یافت؛ لذا در خوشبینانهترین حالت باز هم 120 هزار میلیارد تومان کسری خواهیم داشت و این به معنای عدم اجرای بسیاری از مواد قانون به ویژه ماده 7 و 27 است که مطالبه جدی بسیاری از افراد دارای معلولیت است.
جشنواره کاما فرهنگیترین برنامه برگزار شده در هفته معلولان
روز نهم آذرماه، مراسم اختتامیه سومین دوره جشنواره ملی کاما در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با حضور مسئولان کشوری و نهادهای مرتبط با نابینایان برگزار شد. در این جشنواره که 242 اثر به دبیرخانه جشنواره ارسال شد، در نهایت 43 اثر به مرحله نهایی راه یافت که در این بین، 18 عنوان کتاب به عنوان برگزیده و 19 عنوان به عنوان شایسته تقدیر انتخاب شد. در میان آثار معلولان، 7 اثر به عنوان برگزیده و 8 اثر به عنوان شایسته تقدیر انتخاب شد. در مجموع، از 63 نویسنده تجلیل شد که 16 نفر از آنها از نویسندگان دارای معلولیت بودند. در این میان 5 کتاب دایررةالمعارف نابینایی و نابینایان نوشته منصور شادکام و محمد نوری، سمرقند سروده موسی عصمتی، راهبردهای اشتغال نابینایان تألیف امیر احمدی، دختران باران سروده حلیمه جعفرپور و بازاریابی چریکی برای مشاوران، ترجمه رامین نیکپور و عبدالحمید ابراهیمی از میان نابینایان، حائز رتبه برگزیده و شایسته تقدیر شدند. انتشارات نسل مانا و نهاد کتابخانههای عمومی کشور نیز به عنوان ناشران برتر بریل انتخاب شدند. انتظار میرود وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی حمایتهای بیشتری را از این جشنواره به عمل آورد و کاما را در تقویم رسمی جشنوارههای ملی خود قرار دهد. حضور پررنگتر افراد برگزیده و شایسته تقدیر در مراسم اختتامیه نیز میتوانست گرمی مراسم را دوچندان کند؛ میبایست تمهیدات بیشتری در این ارتباط اندیشیده شود. انجمن نابینایان ایران به عنوان متولی جشنواره کتاب معلولان زحمات زیادی را برای هرچه بهتر برگزار شدن این جشنواره متحمل شد و شایسته است این همگرایی که برای برگزاری سومین دوره جشنواره کاما شکل گرفت، در سنوات بعدی نیز سایر سازمانهای فرهنگی مرتبط با معلولان حمایتهای شایستهای را از این جشنواره به عمل آورند.
اجلاس سران و مراسمی که بدون وعده و وعید بود
یکی دیگر از مراسمهایی که به مناسبت هفته جهانی معلولان برگزار شد، دیدار با رئیس جمهور در سالن اجلاس سران بود. این نشست در روز سهشنبه 11 آذرماه و با حضور صدها نفر از افراد دارای معلولیت برگزار شد. از نکات قابل توجه جدا کردن مردان و زنان برای بازرسی امنیتی حین ورود به سالن بود که این امر نابینایان و همراهانشان را با چالشهای جدی روبرو میکرد. از دیگر تمایزهایی که برنامه امسال با سالهای قبل داشت، عدم مطالبهگری نمایندگان معلولان و عدم وعده وعید رئیس جمهور و وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی بود. دکتر حسینی، رئیس سازمان بهزیستی کشور، به عنوان نماینده یک میلیون و 650 هزار مددجوی سازمان بهزیستی کشور و میلیونها نفر از افراد دارای معلولیت، مطالبه و خواسته مشخصی را از رئیس جمهور در روزهای باقی مانده تا ارسال لایحه بودجه دولت به مجلس مطرح نکرد. ابراهیم سلیمانی و علیهمت محمودنژاد نیز که به عنوان نمایندگان دارای معلولیت به سخنرانی پرداختند، عمدتاً زندگی شخصی و موفقیتهای خود را مرور کردند و دکتر محمودنژاد تنها به اجرای ماده 27 قانون معلولان اشاره کرد که در صورت تحقق، حال معلولان را خوب میکند. دکتر پزشکیان نیز به کلیگوییهایی که در تمامی مراسمهای معمول اشاره میکند بسنده کرد و هیچ اشارهای به معلولان و نیازهای آنها نداشت. صحبتهای رئیس جمهور در روز معلولان به ترور هنیه، بدبیاریهای دولت از ابتدای شروع کار تا کنون، گسترش نهضت مدرسهسازی، آلودگی هوا و حاملهای انرژی، سر خم نکردن مقابل آمریکا و اسرائیل و واگذاری تمامی کارها به مردم معطوف بود و کوچکترین اشارهای به اقدامات دولت نسبت به معلولان و برنامههای پیش رو برای آنها نداشت. این امر به خوبی نشان میدهد اساساً دولت چشمانداز روشنی در ارتباط با معلولان ندارد و عملکرد دولتمردان مصداق بارز هر چه پیش آید خوش آید است. یکی دیگر از برنامههای در نظر گرفته شده برای نشست اجلاس سران، رونمایی از سرود رسمی سازمان بهزیستی کشور بود. سرودی که فارغ از فرم و محتوا، به صورت صوتی طراحی شده بود. این در حالی است که سرودهای اینچنینی چنانچه با اِلِمانهای تصویری همراه باشد و به صورت ویدئو کلیپ طراحی شود، میتواند اثربخشی بیشتری داشته و در زمینه فرهنگسازی مؤثرتر باشد. یکی دیگر از مواردی که در ارتباط با این برنامه باید به آن اشاره کرد، بینظمی سالن پس از خروج رئیس جمهور بود و بیشتر افراد برای دیدار با ایشان به سمت درهای خروجی سالن هجوم بردند و این بینظمی تا دقایق طولانی ادامه داشت. سایر برنامههای پیشبینی شده پس از سخنان رئیس جمهور، نتوانست حاضرین در سالن را جذب کند و برنامه به طور کلی شور و حال ابتدایی خود را از دست داد.
رونمایی از تمبر 40 سالگی رعد
مؤسسه رعد را میتوان یکی از پیشتازترین سمنهای ویژه معلولان به شمار آورد. مؤسسهای که عمدتاً بر روی معلولین جسمی – حرکتی تمرکز دارد. یکی از مهمترین ویژگیهای این مؤسسه عدم ارتباط با سازمان بهزیستی کشور و به نوعی استقلال در عملکرد و برنامهریزیها است. برنامه امسال رعد نیز به نوعی به مرور فعالیتهای این مجتمع در یک سال اخیر اشاره داشت. یک برنامه به دور از تشریفات و بدون حضور مقامات دولتی؛ یک مراسم با ریتم بالا و مختصر که در انتهای آن از تمبر 40 سالگی مجتمع نیکوکاری رعد رونمایی شد. فروش صنایع دستی که ساخت خود معلولان است در قالب یک نمایشگاه از دیگر بخشهای جانبی این رویداد بود که در عصر روز سهشنبه یازدهم آذرماه برگزار شد. آنچه در بالا ذکر شد، مروری بر مهمترین برنامههای اجرا شده در هفته جهانی معلولان بود؛ برنامههایی که از لحاظ رسانهای، موج چندانی ایجاد نکردند.
شاید تنها اقدام درخور توجه، استفاده باشگاه فرهنگی – ورزشی شمس آذر قزوین از خط بریل برای کنایه به داوری بود. این حرکت با انتقادها و فشارهایی از سوی انجمنهای ویژه نابینایان مواجه شد که سرانجام، به عذرخواهی باشگاه شمس آذر از جامعه نابینایان و دعوت از تعدادی از آنها به این باشگاه انجامید.
