در ماه گذشته روز جهانی بریل را پشت‌سر گذاشتیم. آری بریل هم برای خودش روز جهانی دارد. تعجبتان طبیعی است؛ چراکه مثل خیلی مسائل دیگر که همه‌جای دنیا به آن‌ها اهمیت می‌دهند، بریل در کشور ما کمترین توجه را نزد آن‌هایی که باید، به خود اختصاص داده است؛ البته این خارجی‌ها در کل خیلی نازک‌نارنجی هستند. آن‌ها یکی از فاکتور‌های باسوادبودن نابینایان را بلدبودن خواندن و نوشتن به خط بریل می‌دانند. ما به‌شدت این موضوع را رد کرده و آن را محکوم می‌کنیم. در همین کشور خودمان کسانی را داریم که تا مقطع دکتری درس خوانده‌اند و کمترین آشنایی با بریل را هم ندارند؛ البته در مورد این افراد مشکل کوچکی وجود دارد و آن‌هم خواندن مطالبی است که با رایانه تایپ می‌کنند؛ چراکه باید کارگروهی تشکیل شود و مثل خطوط باستانی، این نوشته‌ها را رمزگشایی کنند؛ چراکه غلط‌های املایی موجود در این متون، گهگاه این نوشته‌ها را به چیز دیگری تبدیل می‌کند که اصلاً منظور نویسنده نیست و نیاز به درک عمیق‌تری از سوی کارشناسان امر دارد. از نظر این دوستان نابینا، ما در نوشتن، تنها یک نوع ز و یک نوع س و یک نوع ت و امثال این‌ها را داریم. اگر هم این حروف انواع دیگری دارند، ضعف زبان ماست و مقصرش نابینایی که بریل نمی‌داند، نیست؛ البته ما هم به ایشان حق می‌دهیم. خب چه کاریست که شما هم سپاسگزارید و هم برگزار می‌کنید و این‌ها را یک‌جور نمی‌نویسید! اصلاً از ژ یاد بگیرید که هم یک مدل است و هم خیلی کم وارد متون می‌شود و نابینایان با او هیچ مشکلی ندارند. خیلی هم در کلام دوستان اهل دل پُر استفاده است و به‌جای انواع ز، از این حرف کارراه‌انداز استفاده می‌شود؛ البته حرف ش هم در ادبیات این دوستان به‌جای انواع س استفاده می‌شود. یکی از توصیه‌های ما به نابینایان این است که برای کمترشدن غلط‌های املایی در نوشته‌هایشان از حروفی که در کلام دوستان اهل دل به‌کار می‌رود، استفاده کنند؛ چرا که به‌شدت از تعدد حروف کاسته شده و کار نوشتن را راحت‌تر می‌کند.
یکی از نکاتی کهq به‌عنوان یک کارشناس خبره باید به آن اشاره کنیم، این است که اگر بعضی از دوستان نابینای هم‌وطن ما با بریل آشنایی ندارند، دلیلش این است که مسئولین کشور ما صلاح را در این ناآگاهی دیده‌اند. اصلاً چه کاریست که ما در کار مسئولین زحمت‌کشمان دخالت کنیم! اگر آموزش‌وپرورش سیاستش صوتی‌کردن منابع درسی دانش‌آموزان نابیناست، لابد صلاح است که این‌گونه باشد. چرا باید در مسائلی که در آن تخصص نداریم، دخالت کنیم! اگر نمایندۀ محترم مجلس که با رأی خودمان ایشان را به مجلس فرستاده‌ایم، می‌گوید بریل‌کردن قوانین، بار مالی زیادی دارد و نیازی نیست، باید به تصمیم ایشان احترام بگذاریم. اگر قبولش نداشتیم، پس چرا به او رأی دادیم! اگر سازمان بهزیستی که اصلی‌ترین متولی معلولین و نابینایان در کشور است، بریل را چیز به‌دردبخوری برای نابینایان نمی‌داند، باید آن را بپذیریم و به نهادی که در زمینه‌های مختلف به‌طور کامل حامی ماست، اعتماد کنیم و نظرات کارشناسی‌شده‌اش را روی دیدگان
خاموشمان بگذاریم. اگر ما از دار دنیا تنها یک روزنامه داریم که به خط بریل چاپ می‌شود و بعد از مدتی، چاپش متوقف می‌شود و فقط روی سایتش می‌شود آن را خواند، قطعاً حکمتی دارد و آن‌هم به‌روزشدن نابینایان در استفاده از فناوری‌های جدید است و مسئولین این روزنامه نیتشان خیر است و نباید به آن‌ها خرده گرفت. حال کاری نداریم که همان سایتش هم رو به تعطیلی رفته و هیچ بعید نیست که در راستای همین به‌روزرسانی نابینایان، آن‌ها مجبور شوند در سایر سایت‌ها و خبرگزاری‌ها اخبار مدنظرشان را پیگیری کنند.
راستش ما خودمان هم که کمی فکر کردیم، نفهمیدیم این بریل دقیقاً به چه کارمان می‌آید. اگر بخواهیم کتاب بخوانیم، نسخۀ صوتی آن را در گوشی ریخته و می‌خوانیم. کالاهایی هم که تولید می‌شوند، هیچ‌کدام نوشته‌های رویشان یا راهنمای داخلشان به بریل تبدیل نشده است. اخبار و رویداد‌ها را هم می‌توانیم با گوشی و رایانۀ خود برویم در سایت‌ها و کانال‌ها بخوانیم. در کوچه و خیابان هم هیچ تابلوی راهنمایی به خط بریل وجود ندارد که بخواهیم مسیرمان را با آن‌ها پیدا کنیم. پس نتیجه می‌گیریم که حق با مسئولان است و بریل به‌کار ما نمی‌آید. فوقش چند غلط املایی است که آن هم مشکل خوانندگان متون نابینایان است، نه نویسنده.
با همۀ این‌ها ما نمی‌دانیم که چرا برادران سرمدی و
هاشمی از ما خواستند تا دربارۀ این موضوع قلم‌فرسایی کنیم. تقصیر ماست که به‌عنوان یک صاحب‌نظر، عقلمان را دست این دو دوست عزیزمان داده‌ایم. آخر این هم شد موضوع که از ما خواستید به آن بپردازیم؟ تازه در
این وضعیت دارند این ماهنامه را از این شماره به خط بریل هم چاپ می‌کنند. خب این نسخۀ بریل شما را دقیقاً چه‌کسانی باید بخوانند؟ ما که بریل بلد نیستیم و نمی‌توانیم بخوانیمش؛ ولی قول می‌دهیم اگر روزی به انجمنی که همیشه از روزنامۀ «ایران سپید» به‌عنوان سفره برای صرف ناهار استفاده می‌کرد، رفتیم، این بار افتخار داده و روی نسخۀ بریل این ماهنامۀ وزین و به‌خصوص روی صفحۀ مربوط به سرویس طنزش ناهارمان را میل کنیم.
در پایان جا دارد نهایت تشکر را از ماهنامۀ نسل مانا داشته باشیم که از این شماره حق‌التحریر این‌جانب را بیست درصد افزایش و تعداد کلمات نوشته‌هایمان را چهل درصد کاهش دادند. همین جا از مسئولین امر خواهش داریم تا از همکاران بنده در نسل مانا برای رفع مشکلات اقتصادی مردم نهایت استفاده را داشته باشند. اگر ماه بعد ما را نخواندید، پیشاپیش حلالمان کنید.
امضا: یخ نکنی نمکدون.
Podcast: Play in new window | Download
