نواک: نوای کتاب در گفت‌وگو با صاحب‌نظران نابینا
رقیه شفیعی: کتابدار بخش نابینایان نهاد کتابخانه‌های عمومی ایلام
قبل از هر سخن دیگری باز هم مثل همیشه یادآور می‌شوم که برای تهیه کتاب‌های ذکر‌شده در این شماره و تهیه هر منبع مطالعاتی دیگر، به بخش‌های نابینایان و کم‌بینایان کتابخانه‌های عمومی نهاد کتابخانه‌ها در سراسر کشور مراجعه فرمایید.
حال به سراغ نواک و مهمان این شماره می‌رویم تا با معرفی یک موضوع دیگر با کتاب‌های جدیدی در حوزه مخصوص به آن آشنا شویم.
در این شماره میزبان حمیدرضا رضایی، کارشناس ارشد تاریخ باستان، هستیم تا ما را با سلسله‌ها و نوع زندگی مردمان پیش از دوره اسلام آشنا کند و کتبی که برای آشنایی بیشتر در این زمینه می‌تواند مفید باشد را برای مخاطبان نواک نام ببرد.
رضایی به‌عنوان معلم در مدارس استثنایی شیراز فعالیت دارد. وی ابتدا توضیح می‌دهد که خود تاریخ نوعی سرگذشت است؛ این سرگذشت می‌تواند سرگذشت آدم‌ها یا هر چیزی که در گذشته حضور داشته است باشد. از زبان پل وین می‌گوید: «تاریخ تحلیل است و نه داستان‌سرایی و افسانه‌پردازی». رضایی ادامه می‌دهد: اگرچه مردم دوست دارند تاریخ را به‌صورت داستان و قصه بخوانند اما اصل تاریخ تحلیل و بررسی است.
حمیدرضا رضایی با معرفی سلسله‌های ماقبل تاریخی فلات ایران مانند آریایی‌ها، پیشدادیان و معرفی زرتشت و همچنین ذکر نام سلسله‌های بزرگ و کوچکی که قبل از یک حکومت متمرکز در همسایگی ایران تشکیل شده‌اند، سخن خود را آغاز می‌کند. سپس با بیان زمان ورود اقوام ماد، پارت و پارس به فلات ایران، توضیحات خود را راجع به دوره‌ها و سلسله‌های باستانی ادامه می‌دهد. وی نحوۀ به‌حکومت‌رسیدن یک قوم و قدرتمند شدن آنها و در نهایت افول و زوال حکومت‌های دوره باستان را به‌طور مختصر از نظر خوانندگان و شنوندگان نواک می‌گذراند که این توضیحات شامل ماد‌ها و پادشاهان آنها و همچنین هخامنشیان، سلوکیان، اشکانیان و ساسانیان می‌شود.
رضایی در پاسخ به این سؤال که چگونه می‌توان به موثق بودن اطلاعات درباره دوره‌های باستانی اعتماد کرد، گفت: «بعضی کتب حاوی این اطلاعات، نوشته‌شده دوران باستان هستند و گروهی از کتب هم در صد یا دویست سال اخیر به نگارش در‌آمده‌اند و منبع نگارش آنها هم گِل‌نوشته یا سنگ‌نوشته یا بناهای کشف‌شده یا سکه‌های به‌دست‌آمده یا هر نوشته‌ای بوده است که یا در دل کوه‌ها یا از زیر زمین بیرون آورده شده‌اند.» وی ادامه می‌دهد که با یک کتاب یا یک منبع نمی‌شود راجع به یک موضوع تاریخی تصمیم گرفت و باید منابع و کتب متعدد مورد مطالعه و بررسی قرار گیرند تا یک موضوع به‌طور دقیق واکاوی شود.
رضایی راجع به تاریخ هرودوت و صحت و سقم اطلاعات آن و همچنین راستی‌آزمایی اطلاعات این اثر توضیحاتی برای علاقه‌مندان به دانستن درباره دوره‌های باستان ارائه می‌دهد.
حمیدرضا رضایی برای کسانی که علاقه‌مند مطالعه در حوزه تاریخ باستان هستند، کتاب‌هایی چون تمدن هخامنشی از علی سامی، کارنامه اردشیر بابکان، تاریخ امپراتوری هخامنشی از کوروش تا اسکندر از پیر بریان، مجموعه کتاب اردشیر خدادادی که شامل چندین کتاب و هر کتاب راجع به یک سلسله است، هزاره‌های گمشده از پرویز رجبی، تاریخ مردم ایران و روزگاران ایران از عبدالحسین زرین‌کوب، تاریخ ماد دیاکونوف، داریوش و ایرانیان، همچنین کتب رمان تاریخی مانند سرگذشت مهرداد اول از بهرام دایین، شب‌های بابل از علی جلالی و کتاب‌های دیگر که با گوش کردن به پادکست صوتی می‌توانید با لیست و معرفی آنها آشنا شوید را نام می‌برد. وی همچنین اطلاعاتی در مورد آثاری که برچسب کم‌ارزش بودن را می‌خورند می‌دهد و راه‌هایی برای شناساندن متون اصلی و قابل اعتماد بیان می‌کند.
در نهایت حمیدرضا رضایی ارزش یک اثر تاریخی را زمانی معتبر و اصیل می‌داند که اولاً نویسنده آن معتبر باشد و ثانیاً نوشته‌اش مورد توجه فرهیختگان قرار گرفته باشد و ثالثاً ارجاعات آن اثر به متون معتبر دیگر بوده و بدون ارجاع ارائه نشده باشد.
گفت‌وگوی نسل مانا با حمیدرضا رضایی به شکل صوتی هم در دسترس شما خواهد بود. می‌توانید مشروح این گفت‌وگو را ذیل همین نوشته در وبسایت نسل مانا یا از طریق صفحات و کانال‌های ما در شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها دریافت کنید.
